๓๘. |
กมฺมํ สตฺเต วิภชติ ยทิทํ หีนปฺปณีตตาย. |
|
กรรมย่อมจำแนกสัตว์ คือให้ทรามและประณีต. |
|
ม. อุป. ๑๔/๓๘๕. |
|
|
๓๙. |
ยงฺกิญฺจิ สิถิลํ กมฺมํ น ตํ โหติ มหปฺผลํ. |
|
การงานอะไร ๆ ที่ย่อหย่อน ย่อมไม่มีผลมาก. |
|
นัย-สํ. ส. ๑๕/๖๘. |
|
|
๔๐. |
สานิ กมฺมานิ นยนฺติ ทุคฺคตึ. |
|
กรรมชั่วของตนเอง ย่อมนำไปสู่ทุคติ. |
|
ขุ. ธ. ๒๕/๔๗. |
|
|
๔๑. |
สุกรํ สาธุนา สาธุ. |
|
ความดี อันคนดีทำง่าย. |
|
วิ. จุล. ๗/๑๙๕. ขุ. อุ. ๒๕/๑๖๗. |
|
|
๔๒. |
สาธุ ปาเปน ทุกฺกรํ. |
|
ความดี อันคนชั่วทำยาก. |
|
วิ. จุล. ๗/๑๙๕. ขุ. อุ. ๒๕/๑๖๗. |
|
|
๔๓. |
อกตํ ทุกฺกฏํ เสยฺโย. |
|
ความชั่ว ไม่ทำเสียเลยดีกว่า. |
|
สํ. ส. ๑๕/๖๘. ขุ. ธ. ๒๕/๕๖. |
|
|
๔๔. |
ปจฺฉา ตปฺปติ ทุกฺกฏํ. |
|
ความชั่วย่อมเผาผลาญในภายหลัง. |
|
สํ. ส. ๑๕/๖๘. ขุ. ธ. ๒๕/๕๖. |
|
|
๔๕. |
กตญฺจ สุกตํ เสยฺโย. |
|
ความดี ทำนั่นแล ดีกว่า. |
|
สํ. ส. ๑๕/๖๘. ขุ. ธ. ๒๕/๕๖. |
|
|
๔๖. |
น ตํ กมฺมํ กตํ สาธุ ยํ กตฺวา อนุตปฺปติ. |
|
ทำกรรมใดแล้วร้อนใจภายหลัง กรรมที่ทำแล้วนั้นไม่ดี. |
|
สํ. ส. ๑๕/๘๑. ขุ. ธ. ๒๕/๒๓. |
|
|
๔๗. |
ตญฺจ กมฺมํ กตํ สาธุ ยํ กตฺวา นานุตปฺปติ. |
|
ทำกรรมใดแล้วไม่ร้อนใจภายหลัง กรรมที่ทำแล้วนั้นแลเป็นดี. |
|
สํ. ส. ๑๕/๘๑. ขุ. ธ. ๒๕/๒๓. |
|
|
๔๘. |
สุกรานิ อสาธูนิ อตฺตโน อหิตานิ จ. |
|
การที่ไม่ดีและไม่เป็นประโยชน์แก่ตน ทำได้ง่าย. |
|
ขุ. ธ. ๒๕/๓๗. |
|
|
๔๙. |
ยํ เว หิตญฺจ สาธุญฺจ ตํ เว ปรมทุกฺกรํ. |
|
การใดแลเป็นประโยชน์ด้วย ดีด้วย การนั้นแลทำได้ยากยิ่ง. |
|
ขุ. ธ. ๒๕/๓๗. |
|
|
๕๐. |
น หิ ตํ สุลภํ โหติ สุขํ ทุกฺกฏการินา. |
|
สุขไม่เป็นผลอันคนทำชั่วจะได้ง่ายเลย. |
|
สํ. ส. ๑๕/๑๐๔. |
|
|
๕๑. |
กลฺยาณการี กลฺยาณํ ปาปการี จ ปาปกํ. |
|
ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว. |
|
สํ. ส. ๑๕/๓๓๓. ขุ. ชา. ทุก. ๒๗/๘๔. |
|
|
๕๒. |
กมฺมุนา วตฺตตี โลโก. |
|
สัตวโลกย่อมเป็นไปตามกรรม. |
|
ม. ม. ๑๓/๖๔๘. ขุ. สุ. ๒๕/๔๕๗. |
|
|
๕๓. |
นิสมฺม กรณํ เสยฺโย. |
|
ใคร่ครวญก่อนแล้วจึงทำ ดีกว่า. |
|
ว. ว. |
|
|
๕๔. |
กตสฺส นตฺถิ ปฏิการํ. |
|
สิ่งที่ทำแล้ว ทำคืนไม่ได้. |
|
ส. ส. |
|
|
๕๕. |
ปฏิกจฺเจว ตํ กยิรา ยํ ชญฺา หิตมตฺตโน. |
|
รู้ว่าการใดเป็นประโยชน์แก่ตน พึงรีบทำการนั้นเทียว. |
|
สํ. ส. ๑๕/๘๑. |
|
|
๕๖. |
กยิรา เจ กยิราเถนํ. |
|
ถ้าจะทำ ก็พึงทำการนั้น (จริง ๆ). |
|
สํ. ส. ๑๕/๖๗. ขุ. ธ. ๒๕๑๕๖. |
|
|
๕๗. |
กเรยฺย วากฺยํ อนุกมฺปกานํ. |
|
ควรทำตามถ้อยคำของผู้เอ็นดู. |
|
ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๒๗๒. |
|
|
๕๘. |
กาลานุรูปํว ธุรํ นิยุญฺเช. |
|
พึงประกอบธุระให้เหมาะแก่กาลเทียว. |
|
ว. ว. |
|
|
๕๙. |
รกฺเขยฺย อตฺตโน สาธุํ ลวณํ โลณตํ ยถา. |
|
พึงรักษาความดีของตนไว้ ดังเกลือรักษาความเค็ม. |
|
ส. ส. |
|
|
๖๐. |
กิจฺจานุกุพฺพสฺส กเรยฺย กิจฺจํ. |
|
พึงทำกิจแก่ผู้ช่วยทำกิจ. |
|
ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๘๔. |
|
|
๖๑. |
นานตฺถกามสฺส กเรยฺย อตฺถํ. |
|
ไม่พึงทำประโยชน์แก่ผู้มุ่งความพินาศ. |
|
ขุ. ชา. ทสก. ๒๗/๘๔. |
|
|
๖๒. |
มา จ สาวชฺชมาคมา. |
|
อย่ามาถึงกรรมอันมีโทษเลย. |
|
ส. ฉ. |