ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๙. นนฺทิยวตฺถุ. (๑๗๓)

	"จิรปฺปวาสินฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา อิสิปตเน วิหรนฺโต
นนฺทิยํ อารพฺภ กเถสิ.

	พาราณสิยํ กิร สทฺธาสมฺปนฺนสฺส กุลสฺส นนฺทิโย นาม
ปุตฺโต อโหสิ. โส มาตาปิตูนํ อนุรูโป สทฺธาสมฺปนฺโน สงฺฆุปฏฺาโก ว อโหสิ. อถ สฺส มาตาปิตโร วยปฺปตฺตกาเล สมฺมุขเคหโต มาตุลธีตรํ เรวตึ นาม อาเนตุกามา อเหสุ. สา ปน อสฺสทฺธา อทานสีลา, นนฺทิโย ตํ น อิจฺฉิ. อถ สฺส มาตา เรวตึ อาห "อมฺม ตฺวํ อิมสฺมึ เคเห ภิกฺขุสงฺฆสฺส นิสชฺชนฏฺานํ อุปลิมฺปิตฺวา อาสนานิ ปญฺาเปหิ, อาธารเก เปหิ, ภิกฺขูนํ อาคตกาเล ปตฺเต คเหตฺวา นิสีทาเปตฺวา ธมฺมกรเกน ๑ ปานียํ ปริสฺสาเวตฺวา ภุตฺตกาเล ปตฺเต โธว; เอวํ เม ปุตฺตสฺส อาราธิกา ภวิสฺสตี ติ. สา ตถา อกาสิ. อถ นํ "โอวาทกฺขมา ชาตา ติ ปุตฺตสฺส อาโรเจตฺวา, เตน "สาธู ติ สมฺปฏิจฺฉิเต, ทิวสํ เปตฺวา อาวาหํ กรึสุ. อถ นํ นนฺทิโย อาห "สเจ ภิกฺขุสงฺฆญฺจ มาตาปิตโร จ เม อุปฏฺหิสฺสสิ, เอวํ อิมสฺมึ เคเห วตฺถุ ลภิสฺสสิ, อปฺปมตฺตา โหหี ติ. สา "สาธูติ ปฏิสฺสุณิตฺวา กติปาหํ สทฺธา วิย หุตฺวา อุปฏฺหนฺตี เทฺว ปุตฺเต วิชายิ. นนฺทิยสฺสปิ มาตาปิตโร กาลม กํสุ. เคเห สพฺพิสฺสริยํ ตสฺสาเยว อโหสิ. นนฺทิโยปิ มาตาปิตูนํ กาลกิริยโต ปฏฺาย มหาทานปติ หุตฺวา ภิกฺขุสงฺฆสฺส ทานํ ปฏฺเปสิ, กปณทฺธิกาทีนํปิ เคหทฺวาเร ปากวตฺตํ ปฏฺเปสิ. โส อปรภาเค สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา อาวาสทาเน อานิสํสํ สลฺลกฺเขตฺวา อิสิปตเน มหาวิหาเร จตูหิ คพฺเภหิ ปฏิมณฺฑิตํ จตุสฺสาลํ กาเรตฺวา มญฺจปีาทีนิ อตฺถราเปตฺวา ตํ อาวาสํ นิยฺยาเทนฺโต พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส ทานํ ทตฺวา ตถาคตสฺส ทกฺขิโณทกํ อทาสิ. สตฺถุ ทกฺขิโณทกปฺปติฏฺาเนน สทฺธึเยว ตาวตึสเทวโลเก สพฺพทิสาสุ ทฺวาทสโยชนิโก อุทฺธํ โยชนสตุพฺเพโธ สตฺตรตนมโย นารีคณสมฺปนฺโน ทิพฺพปฺปาสาโท อุคฺคจฺฉิ.
	อเถกทิวสํ มหาโมคฺคลฺลานตฺเถโร เทวจาริกํ คนฺตฺวา ตสฺส
ปาสาทสฺส อวิทูเร ิโต อตฺตโน สนฺติกํ อาคเต เทวปุตฺเต ปุจฺฉิ "กสฺเส โส อจฺฉราคณปริปุณฺโณ ทิพฺพปฺปาสาโท นิพฺพตฺโต ติ. อถ สฺส เต เทวปุตฺตา วิมานสามิกํ อาจิกฺขนฺตา อาหํสุ "ภนฺเต เยน นนฺทิเยน นาม คหปติปุตฺเตน อิสิปตเน สตฺถุ วิหาโร กาเรตฺวา ทินฺโน, ตสฺส ตฺถาย เอตํ วิมานํ นิพฺพตฺตนฺ ติ. อจฺฉราสงฺโฆปิ นํ ทิสฺวา ปาสาทโต โอตริตฺวา อาห "ภนฺเต มยํ `นนฺทิยสฺส ปริจาริกา ภวิสฺสาม าติ อิธ นิพฺพตฺตา, ตํ ปน อปสฺสนฺตา อติวิย อุกฺกณฺิต มฺห; มตฺติกปาตึ ภินฺทิตฺวา สุวณฺณปาตึ คหณสทิสํ หิ มนุสฺสสมฺปตฺตึ หิตฺวา ทิพฺพสมฺปตฺตึ คหณํ, อิธ าคมนตฺถาย นํ วเทยฺยาถาติ. เถโร ตโต อาคนฺตฺวา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ปุจฺฉิ "นิพฺพตฺตติ นุ โข ภนฺเต มนุสฺสโลเก ิตานญฺเว กตกลฺยาณานํ ทิพฺพสมฺปตฺตี ติ. "โมคฺคลฺลาน นนุ เต เทวโลเก นนฺทิยสฺส นิพฺพตฺตา ทิพฺพสมฺปตฺติ สามํ ทิฏฺา, กสฺมา มํ ปุจฺฉสีติ. "เอวํ ภนฺเต นิพฺพตฺตตี ติ. อถ นํ สตฺถา "โมคฺคลฺลาน กึ นาเม ตํ กเถสิ; ยถา หิ จิรปฺปวุตฺถํ ปุตฺตํ วา ภาตรํ วา ปวาสโต อาคจฺฉนฺตํ คามทฺวาเร ิโต โกจิเทว ทิสฺวา เวเคน เคหํ อาคนฺตฺวา `อสุโก นาม อาคโต ติ อาโรเจยฺย, อถ สฺส าตกา หฏฺปฺปหฏฺา เวเคน นิกฺขมิตฺวา `อาคโต สิ ตาต, อาคโต สิ ตาต าติ ตํ อภินนฺเทยฺยุ; เอวเมว อิธ กตกลฺยาณํ อิตฺถึ วา ปุริสํ วา อิมํ โลกํ หิตฺวา ปรโลกํ คตํ ทสวิธํ ทิพฺพปณฺณาการํ อาทาย `อหํ ปุรโต, อหํ ปุรโต ติ ปจฺจุคฺคนฺตฺวา เทวตา อภินนฺทนฺตี ติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ
	"จิรปฺปวาสึ ปุริสํ ทูรโต โสตฺถิม าคตํ าตี มิตฺตา สุหชฺชา จ อภินนฺทนฺติ อาคตํ, ตเถว กตปุญฺํปิ อสฺมา โลกา ปรํ คตํ ปุญฺานิ ปฏิคฺคณฺหนฺติ; ปิยํ าตีว อาคตนฺติ.
	ตตฺถ "จิรปฺปวาสินฺติ: จิรปฺปวุตฺถํ. ทูรโต โสตฺถิมาคตนฺติ:
วณิชฺชํ วา ราชโปริสํ วา กตฺวา ลทฺธลาภํ นิปฺผนฺนสมฺปตฺตึ อนุปทฺทเวน ทูรฏฺานโต อาคตํ. าตี มิตฺตา สุหชฺชา จาติ: กุลสมฺพนฺธวเสน าตี จ สนฺทิฏฺาทิภาเวน มิตฺตา จ สุหทยภาเวน สุหชฺชา จ. อภินนฺทนฺติ อาคตนฺติ: นํ ทิสฺวา "สฺวาคตนฺติ วจนมตฺเตน วา อญฺชลิกรณมตฺเตน วา, เคหํ สมฺปตฺตํ ปน นานปฺปการปณฺณาการาภิหรณวเสน อภินนฺทนฺติ. ตเถวาติ: เตเนว การเณน กตปุญฺํปิ ปุคฺคลํ อิมมฺหา โลกา ปรโลกํ คตํ "ทิพฺพํ อายุ, วณฺณํ สุขํ ยสํ อธิปเตยฺยํ; ทิพฺพํ รูปํ สทฺทํ คนฺธํ รสํ โผฏฺพฺพนฺติ อิมํ ทสวิธํ ปณฺณาการํ อาทาย มาตาปิตุฏฺาเน ิตานิ ปุญฺานิ อภินนฺทนฺตานิ ปฏิคฺคณฺหนฺติ. ปิยํ าตีวาติ: อิธ โลเก ปิยํ าตกํ อาคตํ เสสาตกา วิย าติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
นนฺทิยวตฺถุ. ปิยวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา. โสฬสโม วคฺโค.
************
๑. ธมกรเกนาติปิ ปาโ.