ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๕. ภิกฺขูหิ ปุฏฺปญฺหวตฺถุ. (๑๗๘)

	"อหึสกา เยติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา สาเกตํ นิสฺสาย
อญฺชนวเน วิหรนฺโต ภิกฺขูหิ ปุฏฺปญฺหํ อารพฺภ กเถสิ.

	ภควโต กิร ภิกฺขุสงฺฆปริวุตสฺส สาเกตํ ปิณฺฑาย ปวิสนกาเล
เอโก สาเกตวาสี มหลฺลกพฺราหฺมโณ นครโต นิกฺขมนฺโต อนฺตรทฺวาเร ทสพลํ ทิสฺวา ปาเทสุ นิปติตฺวา โคปฺผเกสุ ทฬฺหํ คเหตฺวา "ตาต นนุ นาม ปุตฺเตหิ ชิณฺณกาเล มาตาปิตโร ปฏิชคฺคิตพฺพา; กสฺมา เอตฺตกํ กาลํ อมฺหากํ อตฺตานํ น ทสฺเสสิ? มยา ตาว ทิฏฺโสิ, มาตรํปิ ปสฺสิตุ เอหีติ สตฺถารํ คเหตฺวา อตฺตโน เคหํ อคมาสิ. สตฺถา ตตฺถ คนฺตฺวา ปญฺตฺเต อาสเน นิสีทิ สทฺธึ ภิกฺขุสงฺเฆน. พฺราหฺมณีปิ อาคนฺตฺวา สตฺถุ ปาเทสุ นิปติตฺวา "ตาต เอตฺตกํ กาลํ กหํ คโต สิ? นนุ นาม มาตาปิตโร มหลฺลกกาเล อุปฏฺาตพฺพา ติ วตฺวา ปุตฺตธีตโร "เอถ, ภาตรํ วนฺทถ าติ วนฺทาเปสิ. เต อุโภปิ ตุฏฺมานสา พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสงฺฆํ ปริวิสิตฺวา "ภนฺเต อิเธว นิพทฺธํ ภิกฺขํ คณฺหถ าติ วตฺวา, "พุทฺธา นาม เอกฏฺาเนเยว นิพทฺธํ ภิกฺขํ น คณฺหนฺตีติ วุตฺเต, "เตนหิ ภนฺเต เย โว นิมนฺเตตุ อาคจฺฉนฺติ, เต อมฺหากํ สนฺติเก ปหิเณยฺยาถ าติ อาหํสุ. สตฺถา ตโต ปฏฺาย นิมนฺเตตุ อาคเต "คนฺตฺวา พฺราหฺมณสฺส อาโรเจถ าติ เปเสสิ. เต คนฺตฺวา "มยํ สฺวาตนาย สตฺถารํ นิมนฺเตม าติ พฺราหฺมณํ วทนฺติ. พฺราหฺมโณ ปุนทิวเส อตฺตโน เคหโต ภตฺตภาชนสูเปยฺย- ภาชนานิ อาทาย สตฺถุ นิสีทนฏฺานํ คจฺฉติ. อญฺตฺถ ปน นิมนฺตเน อสติ สตฺถา พฺราหฺมณสฺเสว เคเห ภตฺตกิจฺจํ กโรติ. เต อุโภปิ อตฺตโน เทยฺยธมฺมํ นิจฺจกาลํ ตถาคตสฺส เทนฺตา ธมฺมกถํ สุณนฺตา อนาคามิผลํ ปาปุณึสุ.
	ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺาเปสุ "อาวุโส อสุโก นาม
พฺราหฺมโณ `ตถาคตสฺส สุทฺโธทโน ปิตา, มหามายา มาตา ติ ชานาติ, ชานนฺโตว สทฺธึ พฺราหฺมณิยา ตถาคตํ `อมฺหากํ ปุตฺโต ติ วทติ, สตฺถาปิ ตเถว อธิวาเสสิ; กินฺนุ โข การณนฺ ติ. สตฺถา เตสํ กถํ สุตฺวา "ภิกฺขเว อุโภปิ เต อตฺตโน ปุตฺตเมว `ปุตฺโต ติ วทนฺตี ติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ๑ "ภิกฺขเว อยํ พฺราหฺมโณ อตีเต นิรนฺตรํ ปญฺจ ชาติสตานิ มยฺหํ ปิตา อโหสิ, ปญฺจ ชาติสตานิ จุลฺลปิตา, ปญฺจ ชาติสตานิ มหาปิตา; สาปิ พฺราหฺมณี นิรนฺตรเมว ปญฺจ ชาติสตานิ มยฺหํ มาตา อโหสิ, ปญฺจ ชาติสตานิ จุลฺลมาตา, ปญฺจ ชาติสตานิ มหามาตา; เอวม าหํ ทิยฑฺฒชาติสหสฺสํ พฺราหฺมณสฺส หตฺเถ สํวฑฺโฒ, ทิยฑฺฒชาติสหสฺสํ พฺราหฺมณิยา หตฺเถ สํวฑฺโฒ ติ ตีณิ ชาติสหสฺสานิ เตสํ ปุตฺตภาวํ ทสฺเสตฺวา อิมา คาถา อภาสิ
	"ยสฺมึ มโน นิวีสติ, จิตฺตญฺจาปิ ปสีทติ, อทิฏฺปุพฺพเก โปเส กามํ ตสฺมึปิ วิสฺสเส. ปุพฺเพว สนฺนิวาเสน ปจฺจุปฺปนฺนหิเตน วา เอวนฺ ตํ ชายเต เปมํ อุปฺปลํว ยโถทเก ติ.
	สตฺถา เตมาสเมว ตํ กุลํ นิสฺสาย วิหาสิ. เต อุโภปิ
อรหตฺตํ สจฺฉิกตฺวา ปรินิพฺพายึสุ. อถ เนสํ มหาสกฺการํ กตฺวา อุโภปิ เอกกูฏาคารเมว อาโรเปตฺวา นีหรึสุ. สตฺถาปิ ปญฺจสต- ภิกฺขุปริวาโร เตหิ สทฺธึเยว อาฬาหนํ อคมาสิ. "พุทฺธานํ กิร มาตาปิตโร กาลกตา ติ มหาชโน นิกฺขมิ. สตฺถา อาฬาหนสมีเป เอกํ สาลํ ปวิสิตฺวา อฏฺาสิ. มนุสฺสา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา เอกมนฺเต ตฺวา "ภนฺเต `มาตาปิตโร โว กาลกตา ติ มา จินฺตยิตฺถ าติ สตฺถารา สทฺธึ ปฏิสนฺถารํ กโรนฺติ. สตฺถา เต "มา เอวํ อวจุตฺถ าติ อปฺปฏิกฺขิปิตฺวาว ปริสาย อชฺฌาสยํ โอโลเกตฺวา ตํขณานุรูปํ ธมฺมํ เทเสนฺโต
	"อปฺปํ วต ชีวิตํ อิทํ, โอรํ วสฺสสตาปิ มียติ, โย เจปิ อติจฺจ ชีวติ, อถโข โส ชรสาปิ มียตี ติ
อิทํ ชราสุตฺตํ ๒ กเถสิ. เทสนาวสาเน จตุราสีติยา ปาณสหสฺสานํ ธมฺมาภิสมโย อโหสิ. ภิกฺขู พฺราหฺมณสฺส จ พฺราหฺมณิยา จ ปรินิพฺพุตภาวํ อชานนฺตา "ภนฺเต เตสํ โก อภิสมฺปราโย ติ ปุจฺฉึสุ. สตฺถา "ภิกฺขเว เอวรูปานํ อเสขมุนีนํ อภิสมฺปราโย นาม นตฺถิ, เอวรูปา หิ อจฺจุตํ อมตํ มหานิพฺพานเมว ปาปุณนฺตี ติ วตฺวา อิมํ คาถม าห
	"อหึสกา เย มุนโย นิจฺจํ กาเยน สํวุตา, เต ยนฺติ อจฺจุตํ านํ, ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจเร ติ.
	ตตฺถ "มุนโยติ: โมเนยฺยปฺปฏิปทาย มคฺคผลปฺปตฺตา
อเสขมุนโย. กาเยนาติ: เทสนามตฺตเมเวตํ. ตีหิปิ ทฺวาเรหิ สํวุตา ติ อตฺโถ. อจฺจุตนฺติ: สสฺสตํ. านนฺติ: อกุปฺปฏฺานํ ธุวฏฺานํ. ยตฺถาติ: ยสฺมึ คนฺตฺวา น โสจนฺติ น วิหญฺนฺติ, ตํ นิพฺพานฏฺานํ คจฺฉนฺตี ติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
ภิกฺขูหิ ปุฏฺปญฺหวตฺถุ.
************
๑. อาหริตฺวาติ ปุพฺพกาลกิริยาปเทน ภวิตพฺพํ. ๒. ขุ. สุ. ๒๕/๔๒.