ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๘. สกฺกวตฺถุ. (๑๖๔)

	"สาหุ ทสฺสนนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เวฬุวคามเก
วิหรนฺโต สกฺกํ อารพฺภ กเถสิ.

	ตถาคตสฺส หิ อายุสงฺขาเร วิสฺสฏฺเ โลหิตปฺปกฺขนฺทิกาพาธสฺส
อุปฺปนฺนภาวํ ตฺวา สกฺโก เทวราชา "มยา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา คิลานุปฏฺานํ กาตุ วฏฺฏตี ติ จินฺเตตฺวา ติคาวุตปฺปมาณํ อตฺตภาวํ วิชหิตฺวา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา หตฺเถหิ ปาเท ปริมชฺชิ. อถ นํ สตฺถา อาห "โก เอโส ติ. "อหํ ภนฺเต สกฺโกติ. "กสฺมา อาคโต สี ติ. "ตุมฺเห คิลาเน อุปฏฺหิตุ ภนฺเต ติ. "สกฺก เทวานํ มนุสฺสคนฺโธ โยชนสตโต ปฏฺาย คเล พทฺธกุณปํ วิย โหติ, คจฺฉ ตฺวํ, อตฺถิ เม คิลานุปฏฺาโก ภิกฺขู ติ. "ภนฺเต อหํปิ จตุราสีติโยชนสหสฺสมตฺถเก ิโต ตุมฺหากํ สีลคนฺธํ ฆายิตฺวา อาคโต, อหเมว อุปฏฺหิสฺสามี ติ สตฺถุ สรีรวลญฺชนภาชนํ อญฺสฺส หตฺเถนาปิ ผุสิตุ อทตฺวา สีเสเยว เปตฺวา นีหรนฺโต มุขสงฺโกจนมตฺตํปิ น อกาสิ, คนฺธภาชนํ ปริหรนฺโต วิย อโหสิ, เอวํ สตฺถารํ ปฏิชคฺคิตฺวา สตฺถุ ผาสุกกาเลเยว อคมาสิ. ภิกฺขู กถํ สมุฏฺาเปสุ "อโห สตฺถริ สกฺกสฺส สิเนโห, เอวรูปํ นาม ทิพฺพสมฺปตฺตึ ปหาย มุขสงฺโกจนมตฺตํปิ อกตฺวา คนฺธภาชนํ นีหรนฺโต วิย สตฺถุ สรีรวลญฺชนภาชนํ สีเสน นีหรนฺโต อุปฏฺานม กาสี ติ. สตฺถา เตสํ กถํ สุตฺวา "กึ วเทถ ภิกฺขเว ติ ปุจฺฉิตฺวา, "อิทํ นาม ภนฺเต ติ วุตฺเต, "อนจฺฉริยํ ภิกฺขเว เอตํ, ยํ สกฺโก เทวราชา มยิ สิเนหํ กโรติ; อยํ หิ สกฺโก เทวราชา มํ นิสฺสาย ชรสกฺกภาวํ วิชหิตฺวา ธมฺมเทสนํ สุตฺวา โสตาปนฺโน หุตฺวา ตรุณสกฺกภาวํ ปตฺโต; อหํ หิ สฺส มรณภยตชฺชิตสฺส ปญฺจสิขคนฺธพฺพเทวปุตฺตํ ปุรโต กตฺวา อาคตกาเล อินฺทสาลคุหายํ เทวปริสาย มชฺเฌ นิสินฺนสฺส
	"ปุจฺฉ วาสว มํ ปญฺหํ, ยงฺกิญฺจิ มนสิจฺฉสิ, ตสฺส ตสฺเสว ปญฺหสฺส อหํ อนฺตํ กโรมิ เต ติ ๑
วตฺวา ตสฺส กงฺขํ วิโนเทนฺโต ธมฺมํ เทเสสึ, เทสนาวสาเน จุทฺทสนฺนํ ปาณโกฏีนํ ธมฺมาภิสมโย อโหสิ, สกฺโกปิ ยถานิสินฺโนว โสตาปตฺติผลํ ปตฺวา ตรุณสกฺโก ชาโต; เอวม สฺส าหํ พหูปกาโร, ตสฺส มยิ สิเนโห นาม อนจฺฉริโย; ภิกฺขเว อริยานํ หิ ทสฺสนํปิ สุขํ, เตหิ สทฺธึ เอกฏฺาเน สนฺนิวาโสปิ สุโข, พาเลหิ ปน สพฺพเม ตํ ทุกฺขนฺ ติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ
	"สาหุ ทสฺสนม ริยานํ สนฺนิวาโส สทา สุโข, อทสฺสเนน พาลานํ นิจฺจเมว สุขี สิยา, พาลสงฺคตจารี หิ ทีฆมทฺธาน โสจติ, ทุกฺโข พาเลหิ สํวาโส อมิตฺเตเนว สพฺพทา. ธีโร จ สุขสํวาโส าตีนํ ว สมาคโม, [ตสฺมา หิ] ธีรฺจ ปญฺญฺจ พหุสฺสุตญฺจ โธรยฺหสีลํ วตวนฺตม ริยํ ตํ ตาทิสํ สปฺปุริสํ สุเมธํ ภเชถ นกฺขตฺตปถํ ว จนฺทิมา ติ.
	ตตฺถ "สาหูติ: สาธุ สุนฺทรํ ภทฺทกํ. สนฺนิวาโสติ: น เกวลํ
เตสํ ทสฺสนเมว, เตหิ ปน สทฺธึ เอกฏฺาเน นิสีทนาทิภาโวปิ เตสํ วตฺตปฺปฏิวตฺตํ กาตุ ลภนภาโวปิ สาธุเยว. พาลสงฺคตจารี หีติ: โย หิ พาเลน สหจารี. ทีฆมทฺธานนฺติ: โส พาลสหาเยน "เอหิ, สนฺธิจฺเฉทาทีนิ กโรม าติ วุจฺจมาโน เตน สทฺธึ เอกจฺฉนฺโท หุตฺวา ตานิ กโรนฺโต หตฺถจฺเฉทาทีนิ ปตฺวา ทีฆมทฺธานํ โสจติ. สพฺพทาติ: ยถา อสิหตฺเถน วา อมิตฺเตน อาสีวิสาทีหิ วา สทฺธึ เอกโต วาโส นาม นิจฺจํ ทุกฺโข, ตเถว พาเลหิ สทฺธินฺ ติ อตฺโถ. ธีโร จ สุขสํวาโสติ: เอตฺถ สุโข สํวาโส เอเตน าติ สุขสํวาโส, ปณฺฑิเตน สทฺธึ เอกฏฺาเน วาโส สุโข ติ อตฺโถ. กถํ? าตีนํว สมาคโมติ: ยถา ปิยาตีนํ สมาคโม สุโข; เอวํ สุโข. ตสฺมาติ: ยสฺมา พาเลน สทฺธึ สํวาโส ทุกฺโข, ปณฺฑิเตน สทฺธึ สุโข; ตสฺมา หิ ธิติสมฺปนฺนํ ธีรญฺจ โลกิยโลกุตฺตรปฺปญฺาสมฺปนฺนํ ปญฺญฺจ อาคมาธิคมสมฺปนฺนํ พหุสฺสุตญฺจ อรหตฺตปาปนสงฺขาตาย ธุรวหนสีลตาย โธรยฺหสีลํ สีลวเตน เจว ธูตงฺควเตน จ วตวนฺตํ กิเลเสหิ อารกตาย อริยํ ตํ ตถารูปํ สปฺปุริสํ โสภนปญฺํ, ยถา นิมฺมลํ นกฺขตฺตปถสงฺขาตํ อากาสํ จนฺทิมา ภชติ; เอวํ ภเชถ ปยิรุปาเสถ าติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
สกฺกวตฺถุ. สุขวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา. ปณฺณรสโม วคฺโค.
************
๑. ที. มหา. ๑๐/๓๑๐.