ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๓. ลาชเทวธีตาวตฺถุ. (๙๗)

	"ปุญฺญฺเจ ปุริโส กยิราติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน
วิหรนฺโต ลาชเทวธีตรํ อารพฺภ กเถสิ.

	อายสฺมา หิ มหากสฺสโป ปิปฺผลิคุหายํ วิหรนฺโต ฌานํ
สมาปชฺชิตฺวา สตฺตเม ทิวเส วุฏฺาย ทิพฺเพน จกฺขุนา ภิกฺขาจารฏฺานํ โอโลเกนฺโต เอกํ สาลิกฺเขตฺตปาลิกํ อิตฺถึ สาลิสีสานิ คเหตฺวา ลาเช กุรุมานํ ทิสฺวา "สทฺธา นุ โข อสฺสทฺธา ติ วีมํสิตฺวา "สทฺธา ติ ตฺวา "สกฺขิสฺสติ นุ โข เม สงฺคหํ กาตุ โน ติ อุปธาเรนฺโต "วิสารทา กุลธีตา มม สงฺคหํ กริสฺสติ, กตฺวา จ ปน มหาสมฺปตฺตึ ลภิสฺสตี ติ ตฺวา จีวรํ ปารุปิตฺวา ปตฺตมาทาย สาลิกฺเขตฺตสฺส สมีเป อฏฺาสิ. กุลธีตา เถรํ ทิสฺวาว ปสนฺนจิตฺตา ปญฺจวณฺณาย ปีติยา ผุฏฺสรีรา "ติฏฺถ ภนฺเตติ วตฺวา ลาเช อาทาย เวเคน คนฺตฺวา เถรสฺส ปตฺเต อากีริตฺวา ปญฺจปติฏฺิเตน วนฺทิตฺวา "ภนฺเต ตุมฺเหหิ ทิฏฺธมฺมสฺส ภาคินี อสฺสนฺติ ปตฺถนม กาสิ. เถโร "เอวํ โหตู ติ อนุโมทนํ อกาสิ. สาปิ เถรํ วนฺทิตฺวา อตฺตนา ทินฺนทานํ อาวชฺชมานา นิวตฺติ. ตาย จ ปน เกทารมริยาทาย คมนมคฺเค เอกสฺมึ พิเล โฆรวิโส สปฺโป นิปชฺชิ. โส เถรสฺส กาสาย ปฏิจฺฉนฺนํ ชงฺฆํ ฑํสิตุ นาสกฺขิ. อิตรา ทานํ อาวชฺชมานา นิวตฺตนฺตี นํ ปเทสํ ปาปุณิ. สปฺโป พิลา นิกฺขมิตฺวา ตํ ฑํสิตฺวา ตตฺเถว ปาเตสิ. สา ปสนฺเนน จิตฺเตน กาลํ กตฺวา ตาวตึสภวเน ตึสโยชนิเก กนกวิมาเน สุตฺตปฺปพุทฺธา วิย สพฺพาลงฺการปฏิมณฺฑิเตน ติคาวุเตน อตฺตภาเวน นิพฺพตฺติ.

	สา ทฺวาทสหตฺถํ เอกํ ทิพฺพวตฺถํ นิวาเสตฺวา เอกํ ปารุปิตฺวา
อจฺฉราสหสฺสปริวุตา ปุพฺพกมฺมํ ปกาสนตฺถํ สุวณฺณลาชภริเตน โอลมฺพนฺเตน สุวณฺณสรเกน ปฏิมณฺฑิเต วิมานทฺวาเร ิตา อตฺตโน สมฺปตฺตึ โอโลเกตฺวา "กินฺนุ โข เม กตฺวา อยํ สมฺปตฺติ ลทฺธา ติ ทิพฺเพน จกฺขุนา อุปธาเรนฺตี "อยฺยสฺส เม มหากสฺสปตฺเถรสฺส ทินฺนลาชนิสฺสนฺเทน ลทฺธา ติ อญฺาสิ. สา "เอวํ ปริตฺตเกน กมฺเมน เอวรูปํ สมฺปตฺตึ ลภิตฺวา นทานิ มยา ปมชฺชิตุ วฏฺฏติ, อยฺยสฺส วตฺตปฏิวตฺตํ กตฺวา อิมํ สมฺปตฺตึ ถาวรํ กริสฺสามี ติ จินฺเตตฺวา ปาโตว กนกมยํ สมฺมชฺชนิญฺเจว กจวรฉฑฺฑนิกญฺจ ปจฺฉึ อาทาย คนฺตฺวา เถรสฺส ปริเวณํ สมฺมชฺชิตฺวา ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺาเปสิ. เถโร ตํ ทิสฺวา "เกนจิ ทหเรน วา สามเณเรน วา วตฺตํ กตํ ภวิสฺสตีติ สลฺลกฺเขสิ. สา ทุติยทิวเสปิ ตถา อกาสิ. เถโรปิ ตเถว สลฺลกฺเขสิ. ตติยทิวเส ปน เถโร ตสฺสา สมฺมชฺชนีสทฺทํ สุตฺวา ตาลจฺฉิทฺเทหิ จ ปวิฏฺํ สรีโรภาสํ ทิสฺวา ทฺวารํ วิวริตฺวา "โก เอส สมฺมชฺชตีติ ปุจฺฉิ. "อหํ ภนฺเต ตุมฺหากํ อุปฏฺายิกา ลาชเทวธีตา ติ. "นนุ มยฺหํ เอวํนามิกา อุปฏฺายิกา นาม นตฺถี ติ. "อหํ ภนฺเต สาลิกฺเขตฺตํ รกฺขมานา ลาเช ทตฺวา ปสนฺนจิตฺตา นิวตฺตนฺตี สปฺเปน ฑฏฺา กาลํ กตฺวา ตาวตึสเทวโลเก อุปฺปนฺนา, `มยา อยฺยํ นิสฺสาย อยํ สมฺปตฺติ ลทฺธา, อิทานิปิ ตุมฺหากํ วตฺตปฏิวตฺตํ กตฺวา สมฺปตฺตึ ถาวรํ ๑ กริสฺสามีติ อาคต มฺหิ ภนฺเต ติ. "หีโยปิ ปเรปิ ตยาเวตํ านํ สมฺมชฺชิตํ, ตยาว ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺาปิตนฺ ติ. "อาม ภนฺเต ติ. "อเปหิ เทวธีเต, ตยา กตํ วตฺตํ กตํ โหตุ, อิโต ปฏฺาย อิมํ านํ มา อาคมี ติ. "ภนฺเต มา มํ นาเสถ, ตุมฺหากํ วตฺตํ กตฺวา สมฺปตฺตึ เม ถิรํ กาตุ เทถ าติ. "อเปหิ เทวธีเต, มา เม อนาคเต จิตฺตวีชนึ คเหตฺวา นิสินฺเนหิ ธมฺมกถิเกหิ `มหากสฺสปตฺเถรสฺส กิร เอกา เทวธีตา อาคนฺตฺวา วตฺตปฏิวตฺตํ กตฺวา ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺาเปตี ติ ๒ วตฺตพฺพตํ กริ, อิโต ปฏฺาย อิธ มาคมิ, ปฏิกฺกม าติ. สา "มา มํ ภนฺเต นาเสถ าติ ปุนปฺปุนํ ยาจิเทว. เถโร "นายํ มม วจนํ สุณาตี ติ จินฺเตตฺวา "ตว ปมาณํ น ชานาสี ติ อจฺฉรํ ปหริ. สา ตตฺถ สณฺาตุ อสกฺโกนฺตี อากาเส อุปฺปติตฺวา อญฺชลึ ปคฺคยฺห "ภนฺเต มยา ลทฺธสมฺปตฺตึ มา นาเสถ, ถาวรํ กาตุ เทถ าติ โรทนฺตี [๓] อากาเส อฏฺาสิ.

สตฺถา คนฺธกุฏิยํ นิสินฺโนว ตสฺสา โรทิตสทฺทํ สุตฺวา โอภาสํ ผริตฺวา เทวธีตาย สมฺมุเข นิสีทิตฺวา กเถนฺโต วิย "เทวธีเต มม ปุตฺตสฺส กสฺสปสฺส สํวรกรณเมว ภาโร, ปุญฺตฺถิกานมฺปน `อยํ โน อตฺโถ ติ สลฺลกเขตฺวา ปุญฺกรณเมว ภาโร, ปุญฺกรณํ หิ อิธ เจว สมฺปราเย จ สุขเมว าติ วตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถม าห

	"ปุญฺญฺเจ ปุริโส กยิรา, กยิราเถนํ ปุนปฺปุนํ,
	ตมฺหิ ฉนฺทํ กยิราถ, สุโข ปุญฺสฺส อุจฺจโย ติ.

ตสฺส ตฺโถ "สเจ ปุริโส ปุญฺํ กเรยฺย, `เอกวารํ เม ปุญฺํ กตํ, อลํ เอตฺตาวตา ติ อโนรมิตฺวา ปุนปฺปุนํ กโรถ,๔ ตสฺส กรณกฺขเณปิ ตมฺหิ ปุญฺเ ฉนฺทํ รุจึ อุสฺสาหํ กโรเถว. กึการณา? สุโข ปุญฺสฺส อุจฺจโยติ: ปุญฺสฺส หิ อุจฺจโย วุฑฺฒิ อิธโลกปรโลกสุขาวหนโต สุโข ติ.

เทสนาวสาเน สา เทวธีตา ปฺจจตฺตาฬีสโยชนมตฺถเก ิตาว โสตาปตฺติผลํ ปาปุณี ติ.
ลาชเทวธีตาวตฺถุ.
************
๑. ถิรนฺติปิ. ๒. อุปฏฺาเปสีติ ยุตฺตตรํ. ๓. ยุ. เอตฺถนฺตเร "ปริเทวนฺตีติ อตฺถิ. ๔. สี. ยุ. กโรเถว.