ข้อสอบวิชาธรรม ธศ.เอก 2547

ปัญหาและเฉลย
วิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นเอก
สอบในสนามหลวง
วันพุธ ที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๗
เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.

คำสั่ง :	จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาท (X) ลงในช่อง ของข้อที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)

๑.	คำว่า “จงมาดูโลกนี้” พระองค์ตรัสไว้เพื่อพระประสงค์ใด ?
	ก.	เพื่อให้เพลิดเพลิน	ข.	เพื่อมิให้หลงชม
	ค.	เพื่อให้สลดใจ	ง.	เพื่อให้เห็นโลก

๒.	คำว่า “พวกคนเขลา” หมายถึงบุคคลในข้อใด ?
	ก.	คนอันธพาล	ข.	คนสมองไม่ดี
	ค.	คนเสียสติ	ง.	คนผู้ไร้วิจารณญาณ

๓.	คำว่า “พวกผู้รู้” หมายถึงใคร ?
	ก.	ผู้รู้โลกธรรม	ข.	ผู้รู้โลกตามเป็นจริง
	ค.	ผู้รู้ค่าของความงาม	ง.	ผู้รู้ทันเหตุการณ์

๔.	คำว่า “หาข้องอยู่ไม่” มีความหมายตรงกับข้อใด ?
	ก.	ไม่พัวพันในสิ่งล่อใจ	ข.	ไม่เกี่ยวข้องกับใครๆ
	ค.	ไม่ให้ความสนใจโลก	ง.	ไม่ปรารถนาเกิดในโลก

๕.	ในเรื่องนิพพิทา อาการเช่นไร เรียกว่า สำรวมจิต ?
	ก.	ปิดใจไม่รับอารมณ์	ข.	ปิดตาหูไม่ดูไม่ฟัง
	ค.	มนสิการกัมมัฏฐาน	ง.	ทำใจมิให้ขัดเคือง

๖.	กิเลสกาม คือเจตสิกอันเศร้าหมอง ได้ชื่อว่า มาร เพราะเหตุใด ?
	ก.	เพราะเป็นเครื่องผูกใจ	ข.	เพราะเป็นคุณเศร้าหมอง
	ค.	เพราะล่อใจให้หลงระเริง	ง.	เพราะล้างผลาญคุณ ความดี

๗.	วัตถุกามเป็นอารมณ์เครื่องผูกใจให้ติดอยู่ เรียกว่าอะไร ?
	ก.	ขันธมาร	ข.	บ่วงมาร
	ค.	มาร	ง.	มัจจุมาร

๘.	การพิจารณาสังขารในข้อใด ไม่ใช่ปฏิปทาแห่งนิพพิทา ?
	ก.	ไม่เที่ยง	ข.	เป็นทุกข์
	ค.	ไม่แย้งอัตตา	ง.	ไม่อยู่ในอำนาจ

๙.	ความหน่ายในขันธ์ ๕ เกิดขึ้นด้วยปัญญา จัดเป็นญาณอะไร ?
	ก.	ภังคญาณ	ข.	วิปากญาณ
	ค.	อาทีนวญาณ	ง.	นิพพิทาญาณ

๑๐.	เบญจขันธ์ที่ผันแปรเปลี่ยนแปลงไปในระหว่าง เรียกอะไร ?
	ก.	ทุกขลักษณะ	ข.	อนิจจลักษณะ
	ค.	อนัตตลักษณะ	ง.	ชราลักษณะ

๑๑.	เบญจขันธ์ที่ถูกเบียดเบียนบีบคั้นจากผัสสะต่างๆ เรียกอะไร ?
	ก.	ทุกขลักษณะ	ข.	อนิจจลักษณะ
	ค.	อนัตตลักษณะ	ง.	ชราลักษณะ

๑๒.	ข้อใด ไม่จัดเป็นสังขารในเรื่องนิพพิทา ?
	ก.	อารมณ์	ข.	นิพพาน
	ค.	ร่างกาย	ง.	วิญญาณ

๑๓.	คำว่า “อนัตตา” กล่าวหมายเอาข้อใด ?
	ก.	ธรรมทั้งปวง	ข.	สังขารทั้งปวง
	ค.	เวทนาทั้งปวง	ง.	ทุกข์ทั้งปวง

๑๔.	นิพัทธทุกข์ ได้แก่ข้อใด ?
	ก.	การเกิด	ข.	การแก่
	ค.	ความหิว	ง.	การตาย

๑๕.	อวัยวะของมนุษย์ไม่ทำหน้าที่ตามปกติ จนเกิดความทุกข์ขึ้น จัดเป็นทุกข์ในข้อใด ?
	ก.	สภาวทุกข์	ข.	สันตาปทุกข์
	ค.	วิปากทุกข์	ง.	พยาธิทุกข์

๑๖.	สภาวทุกข์ ได้แก่ข้อใด ?
	ก.	ความหิว	ข.	การเกิด
	ค.	ความเสียใจ	ง.	ถูกกิเลสเผาใจ

๑๗.	ความทุกข์เพราะถูกไฟโทสะเผา จัดเป็นทุกข์ชนิดใด ?
	ก.	นิพัทธทุกข์	ข.	สหคตทุกข์
	ค.	วิปากทุกข์	ง.	สันตาปทุกข์

๑๘.	ทุกขขันธ์ หรือทุกข์รวบยอด เกิดขึ้นเพราะสาเหตุใด ?
	ก.	เสื่อมลาภ	ข.	ถูกลงโทษ
	ค.	บริหารขันธ์	ง.	การหากิน

๑๙.	ความเป็นอนัตตาแห่งสังขาร พึงกำหนดรู้ด้วยอาการอย่างไร ?
	ก.	นั่นว่างเปล่า	ข.	นั่นของเรา
	ค.	นั่นเป็นเรา	ง.	นั่นตัวเรา

๒๐.	เมื่อรู้ว่า “สังขารเป็นไปตามเหตุปัจจัย” พึงปฏิบัติอย่างไร ?
	ก.	มีสุขทุกเมื่อ	ข.	มีอคติทุกเมื่อ
	ค.	มีสติทุกเมื่อ	ง.	วางเฉยทุกเมื่อ

๒๑.	การเห็นสังขารทั้งปวงเป็นทุกข์แล้วเบื่อหน่าย เรียกว่าอะไร ?
	ก.	วิราคะ	ข.	นิพพิทา
	ค.	วิมุตติ	ง.	นิพพาน

๒๒.	ความหน่ายในสังขาร เป็นเหตุให้อะไรเกิดขึ้น ?
	ก.	ความหลุดพ้น	ข.	ความท้อแท้
	ค.	ความฟุ้งซ่าน	ง.	ความสิ้นกำหนัด

๒๓.	ความติดพันห่วงใยในอารมณ์อันเป็นที่รัก เรียกว่าอะไร ?
	ก.	ความเมา	ข.	ความระหาย
	ค.	อาลัย	ง.	ตัณหา

๒๔.	ความเวียนเกิดด้วยอำนาจกิเลส กรรม วิบาก เรียกว่าอะไร ?
	ก.	วัฏฏะ	ข.	อาลัย
	ค.	ตัณหา	ง.	วิบาก

๒๕.	ข้อใด ไม่ใช่อารมณ์ยั่วยวนให้เกิดความเมา ในเรื่องวิราคะ ?
	ก.	สุข	ข.	ทุกข์
	ค.	บริวาร	ง.	ชีวิต

๒๖.	การถือความศักดิ์สิทธิ์อันเนื่องมาจากเทพเจ้า มีการบวงสรวง ขอพรจากพระอินทร์เป็นต้น สงเคราะห์เข้าในอาสวะข้อใด ?
	ก.	กามาสวะ	ข.	ภวาสวะ
	ค.	อวิชชาสวะ	ง.	ถูกทุกข้อ

๒๗.	วิกขัมภนวิมุตติ เป็นความหลุดพ้นด้วยอำนาจแห่งอะไร ?
	ก.	ฌาน	ข.	ปัญญา
	ค.	ญาณ	ง.	สัทธา

๒๘.	ในเรื่องวิสุทธิ ความบริสุทธิ์ภายใน ย่อมมีได้ด้วยอะไร ?
	ก.	ศีล	ข.	สมาธิ
	ค.	ปัญญา	ง.	ลอยบาป

๒๙.	การพ้นจากกิเลสด้วยอำนาจอริยมรรค ละกิเลสได้เด็ดขาด จัดเป็นผลของวิมุตติข้อใด ?
	ก.	ตทังควิมุตติ	ข.	สมุจเฉทวิมุตติ
	ค.	ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ	ง.	นิสสรณวิมุตติ

๓๐.	พิจารณาเห็นสังขารอย่างไร จัดเป็นอุทยัพพยญาณ ?
	ก.	เห็นว่าไม่เที่ยง	ข.	เห็นว่าเป็นทุกข์
	ค.	เห็นว่าเป็นอนัตตา	ง.	เห็นว่าว่างเปล่า

๓๑.	พิจารณาเห็นสังขารอย่างไร จัดเป็นภยตูปัฏฐานญาณ ?
	ก.	เห็นเป็นของหนัก	ข.	เห็นเป็นของย่อยยับ
	ค.	เห็นความเกิดดับ	ง.	เห็นเป็นของน่ากลัว

๓๒.	ข้อใด เป็นทางนำไปสู่ความดับทุกข์ อันประเสริฐที่สุด ?
	ก.	อริยทรัพย์ ๗	ข.	มรรคมีองค์ ๘
	ค.	บุญกิริยาวัตถุ ๑๐	ง.	โลกธรรม ๘

๓๓.	การเลี้ยงชีพโดยงดเว้นทุจริตประกอบสุจริต จัดเป็นวิสุทธิใด ?
	ก.	จิตตวิสุทธิ	ข.	ทิฏฐิวิสุทธิ
	ค.	กังขาวิตรณวิสุทธิ	ง.	สีลวิสุทธิ

๓๔.	ธรรมที่ส่งผลต่อกันโดยลำดับจนถึงนิพพาน เหมือนการเดิน ทางด้วยรถ ๗ ผลัด ตรงกับข้อใด ?
	ก.	วิสุทธิ ๗	ข.	อริยทรัพย์ ๗
	ค.	สัปปุริสธรรม ๗	ง.	โพชฌงค์ ๗

๓๕.	ผู้มีความสงบในการทำ การพูด การคิด เว้นจากการทำร้ายกัน ชื่อว่ามีธรรมใดอยู่ภายใน ?
	ก.	วิสุทธิ	ข.	วิมุตติ
	ค.	สันติ	ง.	วิราคะ

๓๖.	กามคุณ ๕ มีรูปเป็นต้น ได้ชื่อว่าโลกามิส เพราะเหตุใด ?
	ก.	เพราะเป็นสิ่งน่าปรารถนา	ข.	เพราะเป็นเหยื่อตกปลา
	ค.	เพราะทำให้เกิดในโลกนี้	ง.	เพราะล่อใจให้ติดในโลก

๓๗.	คนที่ไม่ประมาทและเห็นภัยในความประมาท จัดเป็นคน เช่นไร ?
	ก.	รู้จักพระนิพพาน	ข.	ใกล้พระนิพพาน
	ค.	เข้าสู่พระนิพพาน	ง.	ถึงพระนิพพาน

๓๘.	พระดำรัสว่า “ภิกษุเธอจงวิดเรือนี้” เรือในที่นี้ คืออะไร ?
	ก.	อัตภาพ	ข.	กามภพ
	ค.	รูปภพ	ง.	อรูปภพ

๓๙.	ข้อว่า ดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่มีในนิพพานนั้น ส่องความว่าอะไร ?
	ก.	นิพพานเป็นโลกหนึ่ง	ข.	นิพพานเป็นนามขันธ์
	ค.	นิพพานมิใช่รูปขันธ์	ง.	นิพพานมิใช่เบญจขันธ์

๔๐.	ท่านสอนตจปัญจกกัมมัฏฐานก่อนกัมมัฏฐานอื่น เพื่ออะไร ?
	ก.	เพื่อต่อสู้กับกามฉันท์	ข.	เพื่อมิให้ง่วงนอน
	ค.	เพื่อปฏิบัติได้สะดวก	ง.	เพื่อให้บรรลุฌาน

๔๑.	กายเหมือนเรือ ใจเหมือนนายเรือ หากปล่อยใจให้หลงระเริง ไม่ฝึกอบรมจิต เป็นเหตุเสียหายอย่างไร ?
	ก.	ชักจูงให้ประพฤติชั่ว ทางกาย	ข.	ชักจูงให้ประพฤติชั่ว ทางวาจา
	ค.	ชักจูงให้อยู่ในความ ประมาท	ง.	ถูกทุกข้อ

๔๒.	พิจารณาผม ขน เล็บ ฟัน หนัง โดยอาการอย่างไร จึงจัดเป็น กายคตาสติ ?
	ก.	โดยเป็นของปฏิกูล	ข.	โดยเป็นของน่ารักษา
	ค.	โดยเป็นของงดงาม	ง.	โดยเป็นของมีสีน่ารัก

๔๓.	ผู้เจริญเมตตาพึงน้อมนึกถึงคนที่ตนไม่ชอบ ด้วยอาการ อย่างไร จึงจะหายเกลียดชัง ?
	ก.	อย่านึกถึงเขาเลยดีกว่า	ข.	อย่าคบค้าสมาคมด้วย
	ค.	นึกถึงความดีที่เขามีอยู่	ง.	หลีกหนีเสียให้ห่างไกล

๔๔.	ผู้เจริญเมตตา เมื่อจะแผ่โดยเจาะจง พึงน้อมใจนึกถึงใครก่อน ?
	ก.	บิดา มารดา	ข.	ครู อาจารย์
	ค.	สามี ภรรยา	ง.	บุตร ธิดา

๔๕.	ผู้เจริญกรุณา พึงกำหนดสัตว์ชนิดใดเป็นอารมณ์ ?
	ก.	สัตว์เลี้ยง	ข.	สัตว์บาดเจ็บ
	ค.	สัตว์น่ารัก	ง.	สัตว์ทุกจำพวก

๔๖.	ผู้เจริญกรุณาอยู่เนืองๆ ย่อมกำจัดอะไรได้ ?
	ก.	พยาบาท	ข.	อภิชฌา
	ค.	กามราคะ	ง.	วิหิงสา

๔๗.	การบริกรรมนึกว่า “สัตว์ทั้งหลาย จงอย่าเสื่อมวิบัติไปจากสุข สมบัติที่ตนได้แล้วเลย” เป็นลักษณะแห่งพรหมวิหารข้อใด ?
	ก.	เมตตา	ข.	กรุณา
	ค.	มุทิตา	ง.	อุเบกขา

๔๘.	ผู้เจริญพุทธานุสสติ ควรระลึกถึงอะไร ?
	ก.	ประวัติของพระพุทธเจ้า	ข.	คำสอนของพระพุทธเจ้า
	ค.	พระรูปของพระพุทธเจ้า	ง.	พระคุณของพระพุทธเจ้า

๔๙.	ข้อใด ไม่ใช่หัวข้อของสติปัฏฐาน ๔ ?
	ก.	กาย	ข.	สัญญา
	ค.	จิต	ง.	ธรรม

๕๐.	ผู้เจริญกัมมัฏฐานไม่ได้ผลตามที่ต้องการ เพราะสาเหตุใด ?
	ก.	มีเรื่องกังวลใจ	ข.	มีทรัพย์สมบัติมาก
	ค.	ไม่อยู่ในป่าช้า	ง.	เป็นคนเจ้าอารมณ์



เอกสารอ้างอิง
	เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๔๗. หน้า ๑๘๑-๑๘๙.