ปัญหาและเฉลย
วิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นเอก
สอบในสนามหลวง
วันพฤหัสบดี ที่ ๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐
เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.



คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว ระบายในกระดาษใบตอบ
ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. คำว่า โลก ในส่วนปรมัตถปฏิปทา ตรงกับข้อใด ?
  ก. แผ่นดิน ข. หมู่สัตว์
  ค. ที่อยู่อาศัย ง. แผ่นดินและหมู่สัตว์
 
๒. ผู้ไร้ปัญญาพิจารณา ไม่รู้โลกตามความเป็นจริง ตรงกับข้อใด ?
  ก. คนเขลา ข. คนอันธพาล
  ค. คนไร้การศึกษา ง. คนขาดสติ
 
๓. ข้อใด ไม่ใช่อาการหมกอยู่ในโลก ?
  ก. เพลินสิ่งให้โทษ ข. หลงสิ่งอาจให้โทษ
  ค. ติดสิ่งล่อใจ ง. ติดความสุข
 
๔. ทำอย่างไร จึงจะไม่ข้องอยู่ในโลก ?
  ก. ออกบวช ข. ไม่ยุ่งกับใคร
  ค. ไม่ติดในสิ่งล่อใจ ง. ปล่อยวาง
 
๕. พระพุทธเจ้าทรงเชิญชวนให้มาดูโลก เพื่อประสงค์ใด ?
  ก. ให้มายินดี ข. ให้รู้สภาพโลก
  ค. ให้รู้ความจริง ง. ให้รู้ทันโลก
 
๖. อาการสำรวมจิต ตรงกับข้อใด ?
  ก. สำรวมอินทรีย์ ข. บำเพ็ญสมถะ
  ค. เจริญวิปัสสนา ง. ถูกทุกข้อ
 
๗. บ่วงแห่งมาร หมายถึงข้อใด ?
  ก. กิเลสกาม ข. วัตถุกาม
  ค. กามฉันท์ ง. กามตัณหา
 
๘. ปฏิบัติอย่างไร จึงจะพ้นจากบ่วงแห่งมาร ?
  ก. สำรวมกาย ข. สำรวมวาจา
  ค. สำรวมจิต ง. สำรวมศีล
 
๙. เมื่อเห็นสังขารว่า ไม่เที่ยงเป็นทุกข์... เป็นทางแห่งอะไร ?
  ก. นิพพิทา ข. วิราคะ
  ค. วิมุตติ ง. วิสุทธิ
 
๑๐. สังขารในปฏิปทาแห่งนิพพิทา หมายถึงอะไร ?
  ก. สภาพปรุงแต่ง ข. สภาพที่เป็นเอง
  ค. รูปขันธ์ ง. ปัญจขันธ์
 
๑๑. สภาพที่เกิดขึ้นแล้วดับไปของสังขาร เรียกว่าอะไร ?
  ก. อนิจจตา ข. ทุกขตา
  ค. อนัตตตา ง. สามัญญลักษณะ
 
๑๒. ความขาดแห่งสันตติ ทำให้เห็นอะไร ?
  ก. ความไม่เที่ยง ข. ความทุกข์
  ค. ความตาย ง. ความไม่มีตัวตน
 
๑๓. ทุกขลักษณะแห่งสังขาร ตรงกับข้อใด ?
  ก. ไม่เที่ยง ข. ทนได้ยาก
  ค. ไม่ใช่ตัวตน ง. ไม่อยู่ในอำนาจ
 
๑๔. สภาวทุกข์ ทุกข์ประจำสังขาร หมายถึงข้อใด ?
  ก. ความตาย ข. ความโศก
  ค. ความหิว ง. ความโกรธ
 
๑๕. นิพัทธทุกข์ ทุกข์เนืองนิตย์ หมายถึงข้อใด ?
  ก. ความโศก ข. ความเกิด
  ค. ความหิว ง. ความเจ็บปวด
 
๑๖. สันตาปทุกข์ ได้แก่อะไร ?
  ก. ความเจ็บ ข. ความโศก
  ค. ความหิว ง. ความร้อนรุม
 
๑๗. เมื่อมีทรัพย์แล้ว ต้องคอยเฝ้ารักษามิให้สูญหาย จัดเป็นทุกข์ใด ?
  ก. สันตาปทุกข์ ข. วิปากทุกข์
  ค. สหคตทุกข์ ง. ทุกขขันธ์
 
๑๘. อุปาทานขันธ์ ๕ ที่บุคคลเข้าไปยึดมั่น จัดเป็นทุกข์อะไร ?
  ก. ทุกข์รวบยอด ข. ทุกข์เนืองนิตย์
  ค. ทุกข์ไปด้วยกัน ง. ทุกข์ประจำ
 
๑๙. ความเป็นอนัตตาแห่งสังขาร กำหนดรู้ได้ด้วยอาการอะไร ?
  ก. แย้งต่ออัตตา ข. ทนได้ยาก
  ค. ไม่เที่ยง ง. แปรปรวน
 
๒๐. การพิจารณาเห็นสังขารเป็นอนัตตานั้น ต้องมีธรรมใดกำกับ ?
  ก. สมาธิ ข. ศรัทธา
  ค. โยนิโสมนสิการ ง. นิพพิทาญาณ
 
๒๑. ข้อใด จัดเป็นปรมัตถสัจจะ จริงโดยปรมัตถ์ ?
  ก. บุคคล ข. สัตว์
  ค. ขันธ์ ง. ที่อยู่อาศัย
 
๒๒. ธรรมที่เป็นยอดแห่งธรรมทั้งปวง เรียกว่าอะไร ?
  ก. วิราคะ ข. วิสุทธิ
  ค. วิมุตติ ง. วิรัติ
 
๒๓. ความเมาในข้อว่า มทนิมฺมทโน หมายถึงเมาในเรื่องใด ?
  ก. ลาภยศ ข. สุรา
  ค. สิ่งเสพติด ง. อาหาร
 
๒๔. ความระหาย ในคำว่า ปิปาสวินโย มีสาเหตุมาจากอะไร ?
  ก. อาลัย ข. ความเมา
  ค. ตัณหา ง. ความกำหนัด
 
๒๕. วิมุตติ ความหลุดพ้น มีลำดับต่อจากอะไร ?
  ก. นิพพิทา ข. วิราคะ
  ค. วิสุทธิ ง. สันติ
 
๒๖. วิมุตติใด เกิดขึ้นด้วยการเจริญวิปัสสนาอย่างเดียว ?
  ก. ตทังควิมุตติ ข. เจโตวิมุตติ
  ค. ปัญญาวิมุตติ ง. วิกขัมภนวิมุตติ
 
๒๗. ตามหลักวิสุุทธิคนจะบริสุทธิ์ได้ด้วยวิธีใด ?
  ก. ตัดกรรม ข. ล้างบาป
  ค. บวงสรวง ง. เจริญปัญญา
 
๒๘. พิจารณาเห็นสังขารอย่างไร จัดเป็นอาทีนวญาณ ?
  ก. เป็นโทษ ข. ไม่เที่ยง
  ค. น่ากลัว ง. เป็นของปฏิกูล
 
๒๙. การงดเว้นทุจริต ประกอบสุจริต จัดเป็นวิสุทธิใด ?
  ก. จิตตวิสุทธิ ข. ทิฏฐิวิสุทธิ
  ค. สีลวิสุทธิ ง. กังขาวิตรณวิสุทธิ
 
๓๐. ิวิสุทธิคือความหมดจด ใครบันดาลให้ได้ ?
  ก. พระเจ้า ข. เทพเจ้า
  ค. ตนเอง ง. โหราจารย์
 
๓๑. ข้อใดจัดเข้าในจิตตวิสุทธิ ?
  ก. สัมมาวาจา ข. สัมมากัมมันตะ
  ค. สัมมาอาชีวะ ง. สัมมาสมาธิ
 
๓๒. ความบริสุทธิ์ฺภายในย่อมมีได้ด้วยอะไร ?
  ก. ทาน ข. ศีล
  ค. สมาธิ ง. ปัญญา
 
๓๓. ข้อใด เป็นทางแห่งสันติภาพแท้ ?
  ก. ทำตามกฎหมาย ข. เชื่อผู้ใหญ่
  ค. เคารพสิทธิ์ผู้อื่น ง. กายวาจาใจสงบ
 
๓๔. โลกามิส ได้แก่อะไร ?
  ก. กามคุณ ข. กามตัณหา
  ค. กามราคะ ง. กิเลสกาม
 
๓๕. ความสงบเกิดขึ้นทางใด ?
  ก. ไตรสิกขา ข. ไตรลักษณ์
  ค. ไตรทวาร ง. ไตรรัตน์
 
๓๖. นิพพาน แปลว่าความดับ หมายถึงอะไรดับ ?
  ก. กิเลส ข. ชีวิต
  ค. ธาตุ ง. อัตภาพ
 
๓๗. ข้อว่า เธอจงวิดเรือนี้ เรือในที่นี้ หมายถึงอะไร ?
  ก. กามภพ ข. รูปภพ
  ค. อรูปภพ ง. อัตภาพ
 
๓๘. การละตัณหาเสียได้ ท่านเรียกว่าอะไร ?
  ก. วิมุตติ ข. วิสุทธิ
  ค. สันติ ง. นิพพาน
 
๓๙. ข้อใด กล่าวถึงสอุปาทิเสสนิพพานได้ถูกต้อง ?
  ก. สิ้นกิเลส ข. สิ้นชีวิต
  ค. สิ้นกิเลสมีชีวิต ง. สิ้นกิเลสสิ้นชีวิต
 
๔๐. ข้อใด กล่าวถึงอนุปาทิเสสนิพพานได้ถูกต้อง ?
  ก. สิ้นกิเลส ข. สิ้นชีวิต
  ค. สิ้นกิเลสมีชีวิต ง. สิ้นกิเลสสิ้นชีวิต
 
๔๑. สังสารวัฏฏ์ หมายถึงอะไร ?
  ก. กิเลส ข. กรรม
  ค. วิบาก ง. เวียนว่ายตายเกิด
 
๔๒. อโหสิกรรม ให้ผลตรงกับข้อใด ?
  ก. ให้ผลภพนี้ ข. ให้ผลภพหน้า
  ค. ให้ผลต่อเนื่อง ง. ให้ผลสำเร็จแล้ว
 
๔๓. กรรมใด ให้ผลก่อนกรรมอื่น ?
  ก. ครุกรรม ข. พหุลกรรม
  ค. อาสันนกรรม ง. กตัตตากรรม
 
๔๔. หัวใจสมถกัมมัฏฐาน เป็นคู่ปรับกับอะไร ?
  ก. อุปกิเลส ข. นิวรณ์
  ค. สังโยชน์ ง. อุปาทาน
 
๔๕. ประโยชน์ของการเจริญอสุภสมถกัมมัฏฐาน ตรงกับข้อใด ?
  ก. คลายสงสัย ข. คลายกำหนัด
  ค. ตัดกิเลส ง. ให้เกิดเมตตา
 
๔๖. ประโยชน์ในการเจริญมรณัสสติ ตรงกับข้อใด ?
  ก. ทำให้ไม่ประมาท ข. ทำให้กล้าหาญ
  ค. ทำให้อดทน ง. ทำให้วางเฉย
 
๔๗. คนราคจริต ควรเจริญกัมมัฏฐานใด ?
  ก. อสุภะ ข. พรหมวิหาร
  ค. กสิณ ง. อนุสสติ
 
๔๘. คำว่าำ วิปัสสนา หมายถึงเห็นแจ้งอะไร ?
  ก. สังขาร ข. รูปนาม
  ค. อวิชชา ง. นิพพาน
 
๔๙. การเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐานถูกวิธี จะเห็นนามรูปในลักษณะใด ?
  ก. ไม่เที่ยง ข. เป็นทุกข์
  ค. เป็นอนัตตา ง. ตามความเป็นจริง
 
๕๐. ประโยชน์สูงสุดของการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน ตรงกับข้อใด ?
  ก. พ้นสังสารทุกข์ ข. ระงับนิวรณ์
  ค. สิ้นสงสัย ง. พ้นจากอบาย
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๖๐. หน้า
สำเนาข้อสอบจริง สอบวันพฤหัสบดีที่ ๙ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๖๐.
 

ข้อสอบสนามหลวง