ปัญหาและเฉลย
วิชาอุโบสถศีล (วินัย) ธรรมศึกษาชั้นโท
สอบในสนามหลวง
วันพฤหัสบดี ที่ ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๐
เวลา ๑๕.๐๐ - ๑๕.๕๐ น.



คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาทลงในช่องของข้อ
ที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. ชาวพุทธ ควรยึดถืออะไรเป็นที่พึ่งที่ระลึก ?
  ก. ไตรสรณคมน์ ข. ไตรปิฎก
  ค. ไตรลักษณ์ ง. ไตรสิกขา
 
๒. สรณคมน์ หมายถึงอะไร ?
  ก. ขอพร ข. ขอให้คุ้มครอง
  ค. บนบาน ง. ทำตามคำสอน
 
๓. ข้อใด ไม่นับเข้าในสรณะทั้ง ๓ ?
  ก. พระพุทธเจ้า ข. พระธรรม
  ค. พระสงฆ์ ง. พระโพธิสัตว์
 
๔. สรณคมน์ขาดเพราะสาเหตุใด ไม่มีโทษ ?
  ก. ความตาย ข. ทำร้ายพระศาสดา
  ค. ไปนับถือศาสดาอื่น ง. ไม่มีข้อใดถูก
 
๕. ความเชื่อเช่นไร เป็นเหตุให้สรณคมน์เศร้าหมอง ?
  ก. เชื่อกรรม ข. เชื่อบาปบุญ
  ค. เชื่อมงคลตื่นข่าว ง. เชื่อสิ่งที่ควรเชื่อ
 
๖. จุดประสงค์ในการถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะ ตรงกับข้อใด ?
  ก. ทำบุญเพื่อล้างบาป ข. ทำบุญแสวงหาลาภ
  ค. หาเช่าจตุคามรุ่นนิยม ง. ปฏิบัติเพื่อกำจัดกิเลส
 
๗. การขาดสรณคมน์ เกิดขึ้นได้แก่บุคคลใด ?
  ก. บุคคลทั่วไป ข. โสดาบันบุคคล
  ค. สกทาคามีบุคคล ง. อนาคามีบุคคล
 
๘. “สุปปพุทธกุฏฐิ” เป็นแบบอย่างของบุคคลผู้มั่นคงในเรื่องใด ?
  ก. การถือศีล ข. การถือสันโดษ
  ค. การถือสัจจะ ง. การถือสรณคมน์
 
๙. ตัดเศียรพระพุทธรูป เป็นความเศร้าหมองแห่งสรณคมน์เรื่องใด ?
  ก. ความไม่รู้ ข. ความรู้ผิด
  ค. ความสงสัย ง. ความไม่เอื้อเฟื้อ
 
๑๐. “นรกมีจริงหรือ” เป็นความเศร้าหมองแห่งสรณคมน์เรื่องใด ?
  ก. ความไม่รู้ ข. ความรู้ผิด
  ค. ความสงสัย ง. ความไม่เอื้อเฟื้อ
 
๑๑. “ผู้นั่งใกล้พระรัตนตรัย” หมายเฉพาะใคร ?
  ก. ภิกษุ ภิกษุณี ข. สามเณร สามเณรี
  ค. อุบาสก อุบาสิกา ง. พุทธบริษัททั้ง ๔
 
๑๒. พาณิชสองพี่น้องเข้าถึงพระรัตนตรัยด้วยวิธีใด ?
  ก. สมาทาน ข. มอบตนเป็นสาวก
  ค. ถวายชีวิต ง. แสดงความเลื่อมใส
 
๑๓. ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน เป็นความหมายของข้อใด ?
  ก. พระพุทธ ข. พระธรรม
  ค. พระสงฆ์ ง. พระอริยะ
 
๑๔. คำว่า ธรรมรักษา ในความหมายของสรณะ ๓ ตรงกับข้อใด ?
  ก. กำจัดภัย ข. ไม่ให้ตกอบาย
  ค. เป็นเนื้อนาบุญ ง. ถูกทุกข้อ
 
๑๕. พระสงฆ์ได้นามว่า สังฆะ เพราะเหตุใด ?
  ก. บวชในพระพุทธศาสนา ข. มีทิฏฐิและศีลเสมอกัน
  ค. อาศัยอยู่ในวัดเดียวกัน ง. โกนผมห่มจีวรเหมือนกัน
 
๑๖. คำเปล่งวาจาว่า สงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ หมายถึงอะไร ?
  ก. มีพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่ง
ที่ระลึก		 ข. มีพระธรรมเป็นที่พึ่ง
ที่ระลึก
  ค. มีพระสงฆ์เป็นที่พึ่ง
ที่ระลึก		 ง. มีพระพรหมเป็นที่พึ่ง
ที่ระลึก
 
๑๗. การรักษาอุโบสถศีลในพระพุทธศาสนา มีต้นเหตุมาจากใคร ?
  ก. พระเจ้าสุทโธทนะ ข. พระเจ้าพิมพิสาร
  ค. พระเจ้าปเสนทิโกศล ง. พระเจ้าอชาตศัตรู
 
๑๘. คำว่า อุโบสถ แปลว่าอะไร ?
  ก. การเข้าจำ ข. การจำพรรษา
  ค. การปฏิบัติธรรม ง. การอดอาหาร
 
๑๙. อุโบสถเริ่มปฏิบัติกันมาตั้งแต่สมัยใด ?
  ก. ก่อนพุทธกาล ข. สมัยพุทธกาล
  ค. กึ่งพุทธกาล ง. หลังพุทธกาล
 
๒๐. อุโบสถประกอบด้วยสรณะและองค์ ๘ เกิดขึ้นในสมัยใด ?
  ก. ก่อนพุทธกาล ข. สมัยพุทธกาล
  ค. กึ่งพุทธกาล ง. หลังพุทธกาล
 
๒๑. อุโบสถศีล บัญญัติขึ้นสำหรับใคร ?
  ก. ภิกษุ ข. ภิกษุณี
  ค. คนทั่วไป ง. อุบาสก อุบาสิกา
 
๒๒. อุโบสถศีลต่างจากศีล ๕ อย่างไร ?
  ก. มีกำหนดเวลารักษา ข. ไม่มีกำหนดเวลารักษา
  ค. เป็นพื้นฐานของมนุษย์ ง. เป็นบัญญัติชอบธรรม
 
๒๓. อาการเช่นไร เรียกว่ารักษาอุโบสถศีล ?
  ก. การถือศีลกินเจ ข. การถือไม่พูดกับใคร
  ค. การงดเว้นข้อห้าม ง. การงดเหล้าเข้าพรรษา
 
๒๔. การสมาทานอุโบสถศีล ข้อใดกล่าวถูกต้อง ?
  ก. สมาทานในวันใดก็ได้ ข. สมาทานกับใครก็ได้
  ค. สมาทานต่อหน้าพระสงฆ์ ง. สมาทานตามวันที่กำหนด
 
๒๕. สิกขาบทที่ ๓ แห่งอุโบสถศีล ว่าอย่างไร ?
  ก. ปาณาติปาตา เวรมณี
สิกฺขาปทํ สมาทิยามิ		 ข. อพฺรหฺมจริยา เวรมณี
สิกฺขาปทํ สมาทิยามิ
  ค. มุสาวาทา เวรมณี
สิกฺขาปทํ สมาทิยามิ		 ง. วิกาลโภชนา เวรมณี
สิกฺขาปทํ สมาทิยามิ
 
๒๖. ผู้สมาทานอุโบสถศีลข้อที่ ๓ พึงงดเว้นการกระทำในเรื่องใด ?
  ก. การล่วงประเวณี ข. การพูดเท็จ
  ค. การดื่มสุราเมรัย ง. การกินอาหาร
 
๒๗. อุโบสถศีลข้อที่ ๔ บัญญัติขึ้นเพื่อให้ผู้รักษาเป็นคนเช่นไร ?
  ก. ขยัน ข. ประหยัด
  ค. ซื่อสัตย์ ง. อดทน
 
๒๘. ปลาหมอตายเพราะปาก มีความหมายตรงกับข้อใด ?
  ก. พูดเท็จ ข. ดื่มน้ำเมา
  ค. บริโภคอาหาร ง. ขับร้องเพลง
 
๒๙. ข้าพเจ้าสมาทานสิกขาบทคือเว้นจากพูดเท็จ ตรงกับศีลข้อใด ?
  ก. ข้อ ๑ ข. ข้อ ๒
  ค. ข้อ ๓ ง. ข้อ ๔
 
๓๐. สมาทานอุโบสถศีล แต่บริโภคอาหารค่ำ ชื่อว่าละเมิดศีลข้อใด ?
  ก. ข้อ ๓ ข. ข้อ ๔
  ค. ข้อ ๕ ง. ข้อ ๖
 
๓๑. คำว่า “วิกาล” ในอุโบสถศีล กำหนดไว้อย่างไร ?
  ก. เช้าถึงเที่ยง ข. เช้าถึงบ่าย
  ค. เช้าถึงเย็น ง. เที่ยงถึงอรุณขึ้น
 
๓๒. ประโยชน์ของการรักษาอุโบสถศีลข้อที่ ๖ ตรงกับข้อใด ?
  ก. เพื่อทรมานกิเลส ข. เพื่อทรมานสังขาร
  ค. เพื่อตัดความกังวล ง. เพื่อความประหยัด
 
๓๓. เพลงเช่นไร ไม่ถือว่าเป็นข้าศึกแก่การรักษาอุโบสถศีล ?
  ก. เพลงลูกทุ่ง ข. เพลงเพื่อชีวิต
  ค. เพลงธรรมะ ง. เพลงละครทีวี
 
๓๔.

การเว้นจากการลูบไล้ทาเครื่องย้อมเครื่องประดับตกแต่งร่างกาย
ชื่อว่ารักษาอุโบสถศีลข้อใด ?

    
  ก. ข้อ ๕ ข. ข้อ ๖
  ค. ข้อ ๗ ง. ข้อ ๘
 
๓๕. ที่นั่งที่นอนเช่นไร อนุโลมแก่ผู้รักษาอุโบสถศีล ?
  ก. ที่นั่งที่นอนสูง ข. ที่นั่งที่นอนใหญ่
  ค. ที่นั่งที่นอนยัดนุ่น ง. ที่นั่งที่นอนยัดขนแกะ
 
๓๖. ข้อใด ไม่นับเข้าในอุโบสถศีลอันประกอบด้วยองค์ ๘ ?
  ก. ไม่ลักของผู้อื่น ข. ไม่พูดเท็จ
  ค. ไม่ดูการละเล่น ง. ไม่จับเงินทอง
 
๓๗. อุโบสถศีลที่รักษาเฉพาะวันหนึ่งคืนหนึ่ง ตรงกับข้อใด ?
  ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
  ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. โคปาลกอุโบสถ
 
๓๘.

การถือศีลอุโบสถ ปล่อยวันคืนให้ผ่านพ้นไปโดยเปล่าประโยชน์
ไม่ทำความดี อะไรเลย จัดเป็นอุโบสถประเภทใด ?

      
  ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
  ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. โคปาลกอุโบสถ
 
๓๙. การรักษาอุโบสถประเภทใด เทียบเคียงได้กับการจำพรรษาของ
พระภิกษุในช่วงฤดูฝน ?
  ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
  ค. อริยอุโบสถ ง. ปาฏิหาริยอุโบสถ
 
๔๐. วันรับ วันรักษา วันส่ง มีความเกี่ยวข้องกับอุโบสถประเภทใด ?
  ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
  ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. โคปาลกอุโบสถ
 
๔๑. อุโบสถของนักบวชนอกพระพุทธศาสนา ตรงกับข้อใด ?
  ก. ปฏิชาครอุโบสถ ข. ปาฏิหาริยอุโบสถ
  ค. นิคคัณฐอุโบสถ ง. โคปาลกอุโบสถ
 
๔๒. ผู้สมาทานรักษาอุโบสถศีล พึงปฏิบัติตนอย่างไร ?
  ก. บริจาคทาน ข. รักษาศีล
  ค. เจริญภาวนา ง. ถูกทุกข้อ
 
๔๓. การสมาทานอุโบสถศีล กำหนดให้สมาทานที่ไหน ?
  ก. ที่วัด ข. ที่บ้าน
  ค. ที่โรงพยาบาล ง. ที่ไหนก็ได้
 
๔๔. อัฏฐมีดิถี ในคำประกาศอุโบสถศีล หมายถึงวันใด ?
  ก. วัน ๗ ค่ำ ข. วัน ๘ ค่ำ
  ค. วัน ๑๔ ค่ำ ง. วัน ๑๕ ค่ำ
 
๔๕. การรักษาอุโบสถศีล ชื่อว่าปฏิบัติตามหลักธรรมหมวดใด ?
  ก. บุญกิริยาวัตถุ ข. สังคหวัตถุ
  ค. พรหมวิหาร ง. สติปัฏฐาน
 
๔๖. การรักษาอุโบสถศีล จะสิ้นสุดลงในเวลาใด ?
  ก. เมื่อเลิกรักษา ข. เมื่อพ้นกำหนด
  ค. เมื่อเจ็บป่วย ง. เมื่อมีญาติตาย
 
๔๗. การรักษาอุโบสถศีล จัดอยู่ในศาสนพิธีประเภทใด ?
  ก. กุศลพิธี ข. บุญพิธี
  ค. ทานพิธี ง. ปกิณกะ
 
๔๘. ข้อใด ไม่เกี่ยวข้องกับระเบียบพิธีในการรักษาอุโบสถศีล ?
  ก. ประกาศองค์อุโบสถ ข. อาราธนาศีล
  ค. อาราธนาธรรม ง. สมาทานศีล
 
๔๙. การรักษาอุโบสถศีล จัดเข้าในไตรสิกขาข้อใด ?
  ก. ศีล ข. สมาธิ
  ค. ปัญญา ง. ถูกทุกข้อ
 
๕๐. อุโบสถศีลที่รักษาดีแล้ว ย่อมได้รับอานิสงส์สูงสุดในข้อใด ?
  ก. โภคสมบัติ ข. มนุษยสมบัติ
  ค. สวรรคสมบัติ ง. นิพพานสมบัติ
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๕๐. หน้า ๒๐๑-๒๑๐.
         

ข้อสอบสนามหลวง