|
|
๑๖. ปิยวคฺควณฺณนา
๑. ตโยปพฺพชิตวตฺถุ. (๑๖๕) |
หน้า
๑๓๘ |
|
๑๖. ปิยวคฺควณฺณนา |
|
|
|
|
|
|
วิหรนฺโต ตโย ปพฺพชิเต อารพฺภ กเถสิ. |
|
|
|
|
อโหสิ ปิโย มนาโป. โส เอกทิวสํ เคเห นิมนฺติตานํ ภิกฺขูนํ
อนุโมทนํ กโรนฺตานํ ธมฺมกถํ สุตฺวา ปพฺพชิตุกาโม หุตฺวา
มาตาปิตโร ปพฺพชฺชํ ยาจิ. เต นานุชานึสุ. อถสฺส เอตทโหสิ
"อหํ มาตาปิตูนํ อปสฺสนฺตานํเยว พหิ คนฺตฺวา ปพฺพชิสฺสามีติ.
อถสฺส ปิตา พหิ นิกฺขมนฺโต "อิมํ รกฺเขยฺยาสีติ มาตรํ ปฏิจฺฉาเปสิ,
มาตา พหิ นิกฺขมนฺตี ปิตรํ ปฏิจฺฉาเปสิ. อถสฺเสกทิวสํ ปิตริ
พหิ คเต มาตา "ปุตฺตํ รกฺขิสฺสามี ติ เอกํ ทฺวารพาหํ นิสฺสาย
เอกํ ปาเทหิ อุปฺปีเฬตฺวา ฉมายํ นิสินฺนา สุตฺตํ กนฺตติ. โส
"อิมํ วญฺเจตฺวา คมิสฺสามี ติ จินฺเตตฺวา "อมฺม โถกํ ตาว
อเปหิ, สรีรวลญฺชํ กริสฺสามี ติ วตฺวา ตาย ปาเท สมฺมิญฺชิเต,
นิกฺขมิตฺวา เวเคน วิหารํ คนฺตฺวา ภิกฺขู อุปสงฺกมิตฺวา "ปพฺพาเชถ
มํ ภนฺเตติ ยาจิตฺวา เตสํ สนฺติเก ปพฺพชิ. อถสฺส ปิตา อาคนฺตฺวา
มาตรํ ปุจฺฉิ "กหํ เม ปุตฺโตติ. "สามิ อิทานิ อิมสฺมึ ปเทเส
อโหสี ติ. โส "กหํ นุ โข เม ปุตฺโตติ โอโลเกนฺโต ตํ
อทิสฺวา "วิหารํ คโต ภวิสฺสตีติ วิหารํ คนฺตฺวา ปุตฺตํ ปพฺพชิตํ
ทิสฺวา กนฺทิตฺวา โรทิตฺวา "ตาต กึ มํ นาเสสีติ วตฺวา "มม
ปุตฺเต ปพฺพชิเต อหํ อิทานิ เคเห กึ กริสฺสามีติ สยํปิ ภิกฺขูนํ
สนฺติเก ปพฺพชิ. อถ สฺส มาตา "กึ นุ โข เม ปุตฺโต จ ปติ
จ จิรายนฺติ, กจฺจิ วิหารํ คนฺตฺวา ปพฺพชิตาติ เต โอโลเกนฺตี
วิหารํ คนฺตฺวา อุโภปิ ปพฺพชิเต ทิสฺวา "อิเมสํ ปพฺพชิตกาเล
มม เคเหน โก อตฺโถติ สยํปิ ภิกฺขุนูปสฺสยํ คนฺตฺวา ปพฺพชิ.
เต ปพฺพชิตฺวาปิ วินา ภวิตุ น สกฺโกนฺติ, วิหาเรปิ ภิกฺขุนูปสฺสเยปิ
เอกโต ว นิสีทิตฺวา สลฺลปนฺตา ทิวสํ วีตินาเมนฺติ. เตน ภิกฺขูปิ
ภิกฺขุนิโยปิ อุพฺพาฬฺหา โหนฺติ. อเถกทิวสํ ภิกฺขู เนสํ กิริยํ สตฺถุ
อาโรเจสุ. สตฺถา เต ปกฺโกสาเปตฺวา "สจฺจํ กิร ตุมฺเห เอวํ
กโรถาติ ปุจฺฉิตฺวา, "สจฺจนฺติ วุตฺเต, "กสฺมา เอวํ กโรถ? น
หิ เอส ปพฺพชิตานํ โยโคติ. "ภนฺเต วินา ภวิตุ น สกฺโกมาติ.
"ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺาย เอวํ กรณํ นาม น ยุตฺตํ, ปิยานํ
หิ อทสฺสนํ อปฺปิยานญฺจ ทสฺสนํ ทุกฺขเมว; ตสฺมา สตฺเตสุ เจว
สงฺขาเรสุ จ กญฺจิ ปิยํ วา อปฺปิยํ วา กาตุ น วฏฺฏตีติ
วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ |
|
|
|
|
เวสิยาโคจราทิเภทสฺส หิ ฉพฺพิธสฺส อโคจรสฺส เสวนํ อิธ
อโยนิโสมนสิกาโร นาม, ตสฺมึ อโยนิโสมนสิกาเร อตฺตานํ ยุญฺชนฺโตติ
อตฺโถ. โยคสฺมินฺติ: ตพฺพิปริเต จ โยนิโสมนสิกาเร อยุญฺชนฺโต.
อตฺถํ หิตฺวาติ: ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺาย อธิสีลาทิสิกฺขาตฺตยํ
อตฺโถ นาม, ตํ อตฺถํ หิตฺวา. ปิยคฺคาหีติ: ปญฺจกามคุณสงฺขาตํ
ปิยเมว คณฺหนฺโต. ปิเหตตฺตานุโยคินนฺติ: ตาย ปฏิปตฺติยา
สาสนโต จุโต คิหิภาวํ ปตฺวา ปจฺฉา, เย อตฺตานุโยคํ
อนุยุญฺชนฺตา สีลาทีนิ สมฺปาเทตฺวา เทวมนุสฺสานํ สนฺติกา สกฺการํ
ลภนฺติ, เตสํ ปิเหติ "อโห วตาหํปิ เอวรูโป อสฺสนฺติ อิจฺฉตีติ
อตฺโถ. มา ปิเยหีติ: ปิเยหิ สตฺเตหิ วา สงฺขาเรหิ วา กุทาจนํ
เอกกฺขณํปิ น สมาคจฺเฉยฺย, ตถา อปฺปิเยหิ. กึการณา? ปิยานํ
หิ วิโยควเสน อทสฺสนํ อปฺปิยานญฺจ อุปสงฺกมนวเสน ทสฺสนํ
ทุกฺขํ. ตสฺมาติ: ยสฺมา อิทํ อุภยํปิ ทุกฺขํ, ตสฺมา กญฺจิ สตฺตํ
วา สงฺขารํ วา ปิยํ นาม น กเรยฺย. ปิยาปาโยติ: ปิเยหิ อปาโย
วิโยโค. ปาปโกติ: ลามโก. คนฺถา เตสํ น วิชฺชนฺตีติ: เยสํ
ปิยํ นตฺถิ, เตสํ อภิชฺฌา กายคนฺโถ ปหียติ; เยสํ อปฺปิยํ นตฺถิ,
เตสํ พฺยาปาโท กายคนฺโถ ปหียติ; เตสุ ปน ทฺวีสุ ปหีเนสุ
เสสคนฺถาปิ ปหีนา นาม โหนฺติ; ตสฺมา ปิยํ วา อปฺปิยํ วา
น กาตพฺพนฺติ อตฺโถ. |
|
|
|
|
ตโย ชนา "มยํ วินา ภวิตุ น สกฺโกมาติ วิพฺภมิตฺวา เคหเมว
อคมํสูติ. |
ตโยปพฺพชิตวตฺถุ. |
************ |
|
|