ปัญหาและเฉลย
วิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นโท
สอบในสนามหลวง
วันพุธ ที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๗
เวลา ๑๓.๐๐ - ๑๓.๕๐ น.



คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาทลงในช่องของข้อ
ที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
   
๑. พระอริยบุคคลชั้นใด ชื่อว่า พระอเสขะ ?
  ก. พระโสดาบัน ข. พระสกทาคามี
  ค. พระอนาคามี ง. พระอรหันต์
 
๒. การกระทำในข้อใด เป็นอุบายสงบใจ ?
  ก. พิจารณาสังขารว่า
ไม่เที่ยง		 ข. พิจารณาสังขารว่า
เป็นทุกข์
  ค. พิจารณาสังขารว่า
เป็นอสุภะ		 ง. พิจารณาสังขารว่า
ไม่ใช่ตัวตน
 
๓. การปฏิบัติตามคำสั่งสอนของครูอาจารย์ จัดเป็นบูชาใด ?
  ก. อามิสบูชา ข. ปฏิบัติบูชา
  ค. ธัมมบูชา ง. สักการบูชา
 
๔. การมอบไมตรีแก่ผู้มาเยือนลักษณะใด เรียกว่าธัมมปฏิสันถาร ?
  ก. นำน้ำมาให้ดื่ม ข. จัดหมากพลูไว้ให้
  ค. กล่าวธรรมให้ฟัง ง. มอบพระเครื่องให้
 
๕. คนที่มีพยาบาทวิตก มักมีพฤติกรรมเช่นไร ?
  ก. ออกล่าสัตว์ในป่า ข. ผูกใจเจ็บที่ถูกรังแก
  ค. ชอบยกพวกตีกัน ง. คิดอยากได้ของคนอื่น
 
๖. กุศลวิตกข้อใด เป็นปฏิปักข์ต่อกามวิตก ?
  ก. เนกขัมมวิตก ข. อพยาบาทวิตก
  ค. อวิหิงสาวิตก ง. ถูกทุกข้อ
 
๗. คนที่ไม่รู้จักบาปบุญคุณโทษ เพราะถูกไฟกองใดเผา ?
  ก. ไฟราคะ ข. ไฟโทสะ
  ค. ไฟโมหะ ง. ไฟธาตุ
 
๘. ข่าวฆ่ากันตายเพราะอารมณ์โกรธ สาเหตุเกิดจากไฟกองใด ?
  ก. ไฟตัณหา ข. ไฟโมหะ
  ค. ไฟราคะ ง. ไฟโทสะ
 
๙. คนที่คล้อยตามกระแสนิยมของสังคม ตรงกับอธิปเตยยะข้อใด ?
  ก. โลกาธิปเตยยะ ข. อัตตาธิปเตยยะ
  ค. ธัมมาธิปเตยยะ ง. ไม่ใช่อธิปเตยยะ
 
๑๐. ปัญญาหยั่งรู้ว่า การเกิดเป็นทุกข์ จัดเป็นญาณอะไร ?
  ก. สัจจญาณ ข. กิจจญาณ
  ค. กตญาณ ง. มรรคญาณ
 
๑๑. “อยากเป็นสะใภ้นายก”  จัดเป็นตัณหาใด ?
  ก. กามตัณหา ข. ภวตัณหา
  ค. วิภวตัณหา ง. สิ้นตัณหา
 
๑๒. อนุปาทินนกสังขาร สังขารไม่มีใจครอง ตรงกับข้อใด ?
  ก. มนุษย์ ข. อมนุษย์
  ค. ต้นไม้ ง. เทวดา
 
๑๓. ในเรื่องปาฏิหาริย์ พระพุทธเจ้าทรงยกย่องปาฏิหาริย์ใด ?
  ก. อิทธิปาฏิหาริย์ ข. อาเทสนาปาฏิหาริย์
  ค. อนุสาสนีปาฏิหาริย์ ง. ถูกทุกข้อ
 
๑๔. คำว่า “วิสุทธิเทพ”  สำหรับใช้เรียกใคร ?
  ก. พระเจ้าแผ่นดิน ข. พระอรหันต์
  ค. พระภูมิเจ้าที่ ง. พระอินทร์
 
๑๕. พุทธจริยาข้อใด ทรงประพฤติให้เป็นประโยชน์แก่ชาวโลก ?
  ก. ช่วยคนให้พ้นทุกข์ ข. บัญญัติสิกขาบท
  ค. เทศน์โปรดพระญาติ ง. ประกาศคำสอน
 
๑๖. สวรรค์ทั้ง ๖ ชั้น ชั้นใดจัดว่าต่ำที่สุด ?
  ก. ดุสิต ข. ดาวดึงส์
  ค. นิมมานรดี ง. จาตุมมหาราชิกา
 
๑๗. การสวดมนต์ให้จิตสงบจากความฟุ้งซ่าน จัดเป็นวิเวกใด ?
  ก. กายวิเวก ข. จิตตวิเวก
  ค. อุปธิวิเวก ง. ถูกทุกข้อ
 
๑๘. การฝึกหัดในข้อใด จัดเป็นศีลสิกขา ?
  ก. การรักษามารยาททางกาย ข. การรักษาจิตให้อยู่ในอำนาจ
  ค. การรอบรู้สภาวธรรมทั้งปวง ง. การรักษาใจไม่ให้เศร้าหมอง
 
๑๙. เมื่อรู้ว่า “คบคนพาล พาลพาไปหาผิด” พึงปฏิบัติตนตาม
หลักอปัสเสนธรรมข้อใด ?
  ก. พิจารณาแล้วเสพ ข. พิจารณาแล้วเว้น
  ค. พิจารณาแล้วอดกลั้น ง. พิจารณาแล้วบรรเทา
 
๒๐. คำว่า “โสมนัส”  ในเวทนา ๕ หมายเอาเวทนาในข้อใด ?
  ก. ทุกข์ใจ ข. ทุกข์กาย
  ค. สุขใจ ง. สุขกาย
 
๒๑. ผู้ปรารถนาให้คนอื่นมีความสุขความเจริญ โดยไม่เจาะจงว่าใคร
จัดเป็นอัปปมัญญา ข้อใด ?
  ก. เมตตา ข. กรุณา
  ค. มุทิตา ง. อุเบกขา
 
๒๒. ผู้ที่เห็นคนอื่นได้ดีแล้วมีจิตริษยา ชื่อว่าไม่มีอัปปมัญญาข้อใด ?
  ก. เมตตา ข. กรุณา
  ค. มุทิตา ง. อุเบกขา
 
๒๓. เมื่อไม่รู้ในทุกข์ ย่อมไม่รู้อะไร อันเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ ?
  ก. ทุกข์ ข. สมุทัย
  ค. นิโรธ ง. มรรค
 
๒๔. นิกายเถรวาทในประเทศไทย ไม่มีพุทธบริษัทใด ?
  ก. ภิกษุ ข. ภิกษุณี
  ค. อุบาสก ง. อุบาสิกา
 
๒๕. นักเรียนที่ต้องฟังครูอธิบายบทเรียนตั้งหลายครั้ง จึงจะเข้าใจ
จัดเป็นบุคคลประเภทใด ?
  ก. อุคฆติตัญญู ข. วิปจิตัญญู
  ค. เนยยะ ง. ปทปรมะ
 
๒๖. คนถูกโอฆะคืออวิชชาครอบงำ มีลักษณะเช่นไร ?
  ก. ชอบถือศีลฟังเทศน์ ข. เชื่อกรรมลิขิต
  ค. ไม่ถือมงคลตื่นข่าว ง. ไม่รู้วิธีดับทุกข์
 
๒๗. คนที่มีจิตใจตระหนี่ ควรฟังอนุปุพพีกถาข้อใด ?
  ก. ทานกถา ข. สีลกถา
  ค. สัคคกถา ง. กามาทีนวกถา
 
๒๘. อนุปุพพีกถา ข้อใดสนับสนุนส่งเสริมการไม่เบียดเบียนกัน ?
  ก. ทานกถา ข. สีลกถา
  ค. สัคคกถา ง. กามาทีนวกถา
 
๒๙. คนหวงความดี กลัวคนอื่นจะดีกว่า ชื่อว่าตระหนี่อะไร ?
  ก. ตระกูล ข. ที่อยู่
  ค. วรรณะ ง. ลาภ
 
๓๐. คนที่ไม่รู้จักแบ่งปัน หวงไว้บริโภคคนเดียว เพราะตระหนี่อะไร ?
  ก. ตระกูล ข. ลาภ
  ค. วรรณะ ง. ธรรม
 
๓๑. มัจฉริยะ ความตระหนี่หวงแหน มีอะไรเป็นสมุฏฐาน ?
  ก. มานะ ข. โทสะ
  ค. โมหะ ง. โลภะ
 
๓๒. “ถูกยั่วโทสะ ยิงไม่ยั้ง”  เพราะถูกมารข้อใดครอบงำ ?
  ก. ขันธมาร ข. กิเลสมาร
  ค. มัจจุมาร ง. เทวปุตตมาร
 
๓๓. รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ จัดเข้าในมารข้อใด ?
  ก. มัจจุมาร ข. เทวปุตตมาร
  ค. ขันธมาร ง. อภิสังขารมาร
 
๓๔. คนที่ถือมงคลตื่นข่าว ชอบเชื่อข่าวลือ จัดเป็นคนมีจริตใด ?
  ก. ราคจริต ข. วิตกจริต
  ค. โมหจริต ง. สัทธาจริต
 
๓๕. อสุภกัมมัฏฐาน ๑๐ อย่าง เหมาะสำหรับคนมีจริตใด ?
  ก. ราคจริต ข. โทสจริต
  ค. วิตกจริต ง. สัทธาจริต
 
๓๖. คนจะมีความรู้คู่คุณธรรมได้นั้น พึงประพฤติอนุโลมตามพุทธคุณ
ข้อใด ?
  ก. สมฺมาสมฺพุทฺโธ ข. วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน
  ค. สุคโต โลกวิทู ง. สตฺถา เทวมนุสฺสานํ
 
๓๗. ธรรมคุณข้อว่า “ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพ วิญฺญูหิ”  ตรงกับข้อใด ?
  ก. ผู้บรรลุย่อมเห็นผลเองรู้เอง ข. ไม่ต้องเชื่อตามคำพูดคนอื่น
  ค. อันวิญญูพึงรู้แจ้งเฉพาะตน ง. ผู้ไม่ใช่วิญญูพึงรู้แจ้งไม่ได้
 
๓๘. สังฆคุณบทว่า “อญฺชลิกรณีโย”  ตรงกับข้อใด ?
  ก. ผู้ควรของคำนับ ข. ผู้ควรของต้อนรับ
  ค. ผู้ควรของทำบุญ ง. ผู้ควรทำอัญชลี
 
๓๙. พระสงฆ์ได้ชื่อว่า อุชุปฏิปนฺโน เพราะปฏิบัติตนเช่นไร ?
  ก. ปฏิบัติดีแล้ว ข. ปฏิบัติไม่ลวงโลก
  ค. ปฏิบัติเป็นธรรม ง. ปฏิบัติสมควร
 
๔๐. การปฏิบัติตามพุทธคุณข้อ สุคโต ย่อมเกิดประโยชน์อย่างไร ?
  ก. เป็นผู้ควรแนะนำสั่งสอนเขา ข. รู้จักอัธยาศัยของคนต่างถิ่น
  ค. รู้จักถิ่นฐานบ้านเมืองต่างๆ ง. เมื่อไปที่ใดที่นั้นเจริญรุ่งเรือง
 
๔๑. หากจะเปรียบวิสุทธิ ๗ เหมือนกับบันได ๗ ขั้น บันไดขั้นแรก
ตรงกับข้อใด ?
  ก. จิตตวิสุทธิ ข. ทิฏฐิวิสุทธิ
  ค. สีลวิสุทธิ ง. ญาณทัสสนวิสุทธิ
 
๔๒. ผู้ที่เจริญสมาธิจนได้บรรลุฌาน จัดเป็นวิสุทธิข้อใด ?
  ก. จิตตวิสุทธิ ข. กังขาวิตรณวิสุทธิ
  ค. สีลวิสุทธิ ง. ญาณทัสสนวิสุทธิ
 
๔๓. การไม่รู้ว่า “ชรามรณะเป็นต้นมีเพราะชาติ ชาติมีเพราะภพ”
จัดเป็นอวิชชาข้อใด ?
  ก. ไม่รู้จักความดับทุกข์ ข. ไม่รู้จักปฏิจจสมุปบาท
  ค. ไม่รู้จักอดีตและอนาคต ง. ไม่รู้จักอดีตและปัจจุบัน
 
๔๔. คนที่ตั้งใจแน่วแน่ว่า จะไม่ดื่มสุรา ชื่อว่าบำเพ็ญบารมีใด ?
  ก. ขันติบารมี ข. อุเบกขาบารมี
  ค. ศีลบารมี ง. อธิษฐานบารมี
 
๔๕. ชาดกใด กล่าวถึงการบำเพ็ญวิริยบารมี ?
  ก. มหาชนกชาดก ข. เวสสันดรชาดก
  ค. เตมิยชาดก ง. เนมิราชชาดก
 
๔๖. ชาดกใด กล่าวถึงการบำเพ็ญทานบารมี ?
  ก. มหาชนกชาดก ข. จันทกุมารชาดก
  ค. เวสสันดรชาดก ง. สุวรรณสามชาดก
 
๔๗. การบริจาคโลหิตช่วยเหลือผู้ป่วย จัดเป็นบารมีใด ?
  ก. ทานบารมี ข. ทานอุปบารมี
  ค. เมตตาบารมี ง. เมตตาอุปบารมี
 
๔๘. คนบางคนทำกรรมชั่ว แต่ยังคงได้รับความสุขความเจริญอยู่
เพราะเหตุใด ?
  ก. เพราะกรรมดีที่เคยทำ
กำลังให้ผลอยู่		 ข. เพราะกรรมชั่วที่ทำ
ยังไม่ได้ช่องให้ผล
  ค. เพราะกรรมดียังมีกำลัง
มากกว่า		 ง. ถูกทุกข้อ
 
๔๙. กรรมที่ทำเมื่อจวนจะตาย เรียกว่ากรรมอะไร ?
  ก. อาสันนกรรม ข. อโหสิกรรม
  ค. ครุกรรม ง. พหุลกรรม
 
๕๐. ผู้ประสบอุบัติเหตุตายก่อนอายุขัย เพราะกรรมใดให้ผล ?
  ก. อุปปีฬกกรรม ข. ชนกกรรม
  ค. อุปฆาตกรรม ง. พหุลกรรม
         
     
เอกสารอ้างอิง    
  เรื่องสอบธรรม ของสนามหลวงแผนกธรรม พ.ศ.๒๕๔๗. หน้า ๑๑๕-๑๒๓.
         

ข้อสอบสนามหลวง