ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๔. พนฺธนาคารวตฺถุ. (๒๔๓)

	"น ตํ ทฬฺหนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
พนฺธนาคารํ อารพฺภ กเถสิ.

	เอกสฺมึ กิร กาเล พหู สนฺธิจฺเฉทกปนฺถฆาตกมนุสฺสฆาตเก
โจเร อาเนตฺวา โกสลรญฺโ ทสฺเสสุ. เต ราชา อนฺทุพนฺธน- รชฺชุพนฺธนสงฺขลิกพนฺธเนหิ พนฺธาเปสิ. ตึสมตฺตาปิ โข ชานปทา ภิกฺขู สตฺถารํ ทฏฺฐุกามา อาคนฺตฺวา ทิสฺวา วนฺทิตฺวา ปุนทิวเส สาวตฺถิยํ ปิณฺฑาย จรนฺตา พนฺธนาคารํ คนฺตฺวา เต โจเร ทิสฺวา ปิณฺฑปาตปฺปฏิกฺกนฺตา สายณฺหสมเย ตถาคตํ อุปสงฺกมิตฺวา "ภนฺเต อชฺช อมฺเหหิ ปิณฺฑาย จรนฺเตหิ พนฺธนาคาเร พหู โจรา อนฺทุพนฺธนาทีหิ พทฺธา มหาทุกฺขํ อนุภวนฺตา ทิฏฺา, เต ตานิ พนฺธนานิ ฉินฺทิตฺวา ปลายิตุ น สกฺโกนฺติ; อตฺถิ นุ โข ภนฺเต เตหิ พนฺธเนหิ ถิรตรํ อญฺํ พนฺธนํ นามาติ ปุจฺฉึสุ. สตฺถา "ภิกฺขเว กึพนฺธนานิ นาเมตานิ: ยํ ปเนตํ ธนธญฺปุตฺต- ทาราทีสุ ตณฺหาสงฺขาตํ กิเลสพนฺธนํ, เอตํ เอเตหิ สตคุเณน สหสฺสคุเณน สตสหสฺสคุเณน ถิรตรํ, เอวํ มหนฺตํปิ ปเน ตํ ทุจฺฉินฺทิยํ พนฺธนํ โปราณกปณฺฑิตา ฉินฺทิตฺวา หิมวนฺตํ ปวิสิตฺวา ปพฺพชึสู ติ วตฺวา อตีตํ อาหริ:
	"อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต, โพธิสตฺโต
เอกสฺมึ ทุคฺคตคหปติกุเล นิพฺพตฺติ. ตสฺส วยปฺปตฺตสฺส ปิตา กาลม กาสิ. โส ภตึ กตฺวา มาตรํ โปเสสิ. อถ สฺส มาตา อนิจฺฉมานสฺเสว เอกํ กุลธีตรํ เคเห กตฺวา อปรภาเค กาลมกาสิ. ภริยายปิ สฺส กุจฺฉิยํ คพฺโภ ปติฏฺหิ. โส คพฺภสฺส ปติฏฺิตภาวํ อชานนฺโตว "ภทฺเท ตฺวํ ภตึ กตฺวา ชีว, อหํ ปพฺพชิสฺสามี ติ อาห. "สามิ นนุ คพฺโภ เม ปติฏฺิโต, มยิ วิชาตาย, ทารกํ ทิสฺวา ปพฺพชิสฺสสี ติ อาห. โส "สาธู ติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา ตสฺสา วิชาตกาเล "ภทฺเท ตฺวํ โสตฺถินา วิชาตา, อิทาน าหํ ปพฺพชิสฺสามี ติ อาปุจฺฉิ. อถ นํ สา "ปุตฺตกสฺส เต ตาว ถนปานโต อปคมนกาลํ อาคเมหี ติ วตฺวา ปุน คพฺภํ คณฺหิ. โส จินฺเตสิ "อิมํ สมฺปฏิจฺฉาเปตฺวา คนฺตุ น สกฺกา, อิมิสฺสา อนาจิกฺขิตฺวาว ปลายิตฺวา ปพฺพชิสฺสามีติ. โส ตสฺสา อนาจิกฺขิตฺวาว รตฺติภาเค อุฏฺาย ปลายิ. อถ นํ นครคุตฺติกา อคฺคเหสุ. โส "อหํ สามิ มาตุโปสโก นาม, วิสฺสชฺเชถ มนฺ ติ อตฺตานํ วิสฺสชฺเชตฺวา เอกสฺมึ าเน วสิตฺวา หิมวนฺตํ ปวิสิตฺวา อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อภิญฺา จ สมาปตฺติโย จ นิพฺพตฺเตตฺวา ฌานกีฬาย กีฬนฺโต วิหาสิ. โส ตตฺถ วสนฺโตเยว "เอวรูปํปิ นาม เม ทุจฺฉินฺทิยํ ปุตฺตทารพนฺธนํ กิเลสพนฺธนํ ฉินฺนนฺ ติ อุทานํ อุทาเนสิ.
	สตฺถา อิมํ อตีตํ อาหริตฺวา เตน อุทานิตํ อุทานํ ปกาเสนฺโต.
อิมา คาถา อภาสิ.
	"น ตํ ทฬฺหํ พนฺธนม าหุ ธีรา, ยท ายสํ ทารุชปพฺพชญฺ จ. สารตฺตรตฺตา มณิกุณฺฑเลสุ ปุตฺเตสุ ทาเรสุ จ ยา อเปกฺขา, เอตํ ทฬฺหํ พนฺธนม าหุ ธีรา โอหารินํ สิถิลทุปฺปมุญฺจํ. เอตํปิ เฉตฺวาน ปริพฺพชนฺติ อนเปกฺขิโน กามสุขํ ปหาย าติ.
	ตตฺถ "ธีราติ: พุทฺธาทโย ปณฺฑิตปุริสา อยสงฺขลิกสงฺขาตํ
อยสา นิพฺพตฺตํ อายสํ อนฺทุพนฺธนสงฺขาตํ ทารุชํ ปพฺพชติเณหิ วา อญฺเหิ วา วากาทีหิ รชฺชุ กตฺวา กตํ รชฺชุพนฺธนํ [ตํ] อสิอาทีหิ ฉินฺทิตุ สกฺกุเณยฺยภาเวน `ถิรนฺ ติ น วทนฺตี ติ อตฺโถ.
	สารตฺตรตฺตาติ: สารตฺตา หุตฺวา รตฺตา. พหลราครตฺตา ติ
อตฺโถ.
	มณิกุณฺฑเลสูติ: มณีสุ จ กุณฺฑเลสุ จ, มณิจิตฺเตสุ วา
กุณฺฑเลสุ.
	เอตํ ทฬฺหนฺติ: เย มณิกุณฺฑเลสุ สารตฺตรตฺตา, เตสํเยว โส ๑
ราโค, ยา จ ปุตฺตทาเรสุ อเปกฺขา ตณฺหา, เอตํ กิเลสมยํ พนฺธนํ ปณฺฑิตปุริสา ทฬฺหนฺ ติ วทนฺติ.
	โอหารินนฺติ: อากฑฺฒิตฺวา จตูสุ อปาเยสุ ปาตนโต อวหรติ
เหฏฺา หรตี ติ โอหารินํ.
สิถิลนฺติ: พนฺธนฏฺาเน ฉวิจมฺมมํสานิ น ฉินฺทติ โลหิตํ น นีหรติ พนฺธนภาวํปิ อชานาเปตฺวา ถลปถชลปถาทีสุ กมฺมานิ กาตุ เทตี ติ สิถิลํ.
	ทุปฺปมุญฺจนฺติ: โลภวเสน หิ เอกวารํปิ อุปฺปนฺนํ กิเลสพนฺธนํ
ฺธนฏฺานโต กจฺฉโป วิย ทุมฺโมจิยํ โหตี ติ ทุปฺปมุฺจํ.
	เอตํปิ เฉตฺวานาติ: เอตํ เอวํ ทฬฺหํปิ กิเลสพนฺธนํ าณขคฺเคน
ฉินฺทิตฺวา อนเปกฺขิโน หุตฺวา กามสุขํ ปหาย ปริพฺพชนฺติ ปกฺกมนฺติ, ปพฺพชนฺตี ติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
พนฺธนาคารวตฺถุ.
************
๑. "โยติ ปเทน ภวิตพฺพํ.