ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๒๑. ปพฺภารวาสิติสฺสตฺเถรวตฺถุ. (๒๘๔)

	"อสํสฏฺนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
ปพฺภารวาสิติสฺสตฺเถรํ อารพฺภ กเถสิ.

	โส กิร สตฺถุ สนฺติเก กมฺมฏฺานํ คเหตฺวา อรญฺํ ปวิสิตฺวา
สปฺปายเสนาสนํ โอโลเกนฺโต เอกํ เลนปพฺภารํ ปาปุณิ. สมฺปตฺตกฺขเณเยว สฺส จิตฺตํ เอกคฺคตํ ลภิ. โส "อหํ อิธ วสนฺโต ปพฺพชิตกิจฺจํ นิปฺผาเทตุ สกฺขิสฺสามี ติ จินฺเตสิ. เลเนปิ อธิวตฺถา เทวตา "สีลวา ภิกฺขุ อาคโต, อิมินา สทฺธึ เอกฏฺาเน วสิตุ ทุกฺขํ; อยํ ปน อิธ เอกรตฺติเมว วสิตฺวา ปกฺกมิสฺสตี ติ จินฺเตตฺวา ปุตฺเต อาทาย นิกฺขมิ. เถโร ปุนทิวเส ปาโตว โคจรคามํ ปิณฺฑาย ปาวิสิ. อถ นํ เอกา อุปาสิกา ทิสฺวา ปุตฺตสิเนหํ ปฏิลภิตฺวา เคเห นิสีทาเปตฺวา โภเชตฺวา อตฺตานํ นิสฺสาย เตมาสํ วสนตฺถาย ยาจิ. โสปิ "สกฺกา มยา อิมํ นิสฺสาย ภวนิสฺสรณํ กาตุนฺ ติ อธิวาเสตฺวา ตเมว เลนํ อคมาสิ. เทวตา ตํ อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวา "อทฺธา เกนจิ นิมนฺติโต ภวิสฺสติ, เสฺว วา ปรเสฺว วา คมิสฺสตี ติ จินฺเตสิ. เอวํ อฑฺฒมาสมตฺเต อติกฺกนฺเต, "อยํ อิเธว มญฺเ อนฺโตวสฺสํ วสิสฺสติ, สีลวตา ปน สทฺธึ เอกฏฺาเน ปุตฺตเกหิ สทฺธึ วสิตุ ทุกฺกรํ, อิมญฺ จ `นิกฺขม าติ วตฺตุ น สกฺกา; อตฺถิ นุ โข อิมสฺส สีเล ขลิตนฺ ติ ทิพฺเพน จกฺขุนา โอโลเกนฺตี อุปสมฺปทกาลโต ปฏฺาย ตสฺส สีเล ขลิตํ อทิสฺวา "ปริสุทฺธม สฺส สีลํ, กิญฺจิเทว สฺส กตฺวา อยสํ อุปฺปาเทสฺสามี ติ อุปฏฺากกุเล อุปาสิกาย เชฏฺปุตฺตสฺส สรีเร อธิมุจฺจิตฺวา คีวํ ปริวตฺเตสิ. ตสฺส อกฺขีนิ นิกฺขมึสุ, มุขโต เขโฬ ปคฺฆรติ. อุปาสิกา ตํ ทิสฺวา "กึ อิทนฺ ติ วิรวิ. อถ นํ เทวตา อทิสฺสมานรูปา เอวม าห "มยา เอส คหิโต พลิกมฺเมนปิ เม อตฺโถ นตฺถิ, ตุมฺหากํ ปน กุลุปกตฺเถรํ ลฏฺิมธุกํ ยาจิตฺวา เตน เตลํ ปจิตฺวา อิมสฺส นตฺถุโต เทถ, เอว าหํ อิมํ มุญฺจิสฺสามี ติ. "นสฺสตุ วา เอส มรตุ วา, น สกฺขิสฺสาม หํ อยฺยํ ลฏฺิมธุกํ ยาจิตุนฺ ติ. "สเจ ลฏฺิมธุกํ ยาจิตุ น สกฺโกถ, นาสิกาย สฺส หิงฺคุจุณฺณํ ปกฺขิปิตุ วเทถ าติ. "อิทํปิ วตฺตุ น สกฺโกม าติ. "เตนหิ สฺส ปาทโธวนุทกํ สีเส อาสิญฺจถ าติ. อุปาสิกา "สกฺกา อิทํ กาตุนฺ ติ เวลาย อาคตํ เถรํ นิสีทาเปตฺวา ยาคุขชฺชกํ ทตฺวา อนฺตราภตฺเต นิสินฺนสฺส ปาเท โธวิตฺวา อุทกํ คเหตฺวา "ภนฺเต อิทํ อุทกํ ทารกสฺส สีเส อาสิญฺจาม าติ อาปุจฺฉิตฺวา, เตน "อาสิญฺจถ าติ วุตฺเต, ตถา กรึสุ. ๑ เทวตา ตาวเทว ตํ มุญฺจิตฺวา คนฺตฺวา เลนทฺวาเร อฏฺาสิ. เถโรปิ ภตฺตกิจฺจาวสาเน อุฏฺาย าสนา อวิสฺสฏฺกมฺมฏฺานตาย ทฺวตฺตึสาการํ สชฺฌายนฺโตว ปกฺกามิ. อถ นํ เลนทฺวารํ สมฺปตฺตกาเล สา [เทวตา] "มหาเวชฺช มา อิธ ปวิส าติ อาห. โส ตตฺเถว ตฺวา "กา สิ ตฺวนฺ ติ อาห. "อหํ อิธ อธิวตฺถา เทวตา ติ. เถโร "อตฺถิ นุ โข มยา เวชฺชกมฺมสฺส กตฏฺานนฺ ติ อุปสมฺปทกาลโต ปฏฺาย โอโลเกนฺโต อตฺตโน สีเล ติลกํ วา กาฬกํ วา อทิสฺวา "อหํ มยา เวชฺชกมฺมสฺส กตฏฺานํ น ปสฺสามิ, กสฺมา เอวํ วเทสี ติ อาห. "น ปสฺสสี ติ. "อาม น ปสฺสามี ติ. "เตนหิ อาจิกฺขามิ เต ติ. "[อาม] อาจิกฺขาหี ติ. "ติฏฺตุ ตาว ทูเร กถา, อชฺเชว ตยา อมนุสฺสคฺคหิตสฺส อุปฏฺากปุตฺตสฺส ปาทโธวนุทกํ สีเส อาสิตฺตํ นาสิตฺตนฺ ติ. "อาม อาสิตฺตนฺ ติ. "กึ เอตํ น ปสฺสสี ติ. "เอตํ สนฺธาย ตฺวํ วเทสี ติ. "อาม เอตํ สนฺธาย วทามี ติ. เถโร จินฺเตสิ "อโห วต เม สมฺมาปณิหิโต อตฺตา, สาสนสฺส อนุรูปํ วต เม จริตํ, เทวตาปิ มม จตุปาริสุทฺธิสีเล ติลกํ วา กาฬกํ วา อทิสฺวา ทารกสฺส สีเส อาสิตฺตํ ปาทโธวนมตฺตํ อทฺทสาติ. ตสฺส สีลํ อารพฺภ พลวปฺปีติ อุปฺปชฺชิ. โส ตํ วิกฺขมฺเภตฺวา ปาทุทฺธารํปิ อกตฺวา ตตฺเถว อรหตฺตํ ปตฺวา "มาทิสํ ปริสุทฺธสมณํ ทูเสสิ, มา อิธ วนสณฺเฑ วสิ, ตฺวเมว นิกฺขม าติ เทวตํ โอวทนฺโต อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ
	"วิสุทฺโธ วต เม วาโส นิมฺมลํ มํ ตปสฺสินํ มา ตฺวํ วิสุทฺธํ ทูเสสิ, นิกฺขม ปวนา ตุวนฺ ติ.
	โส ตตฺเถว เตมาสํ วสิตฺวา วุตฺถวสฺโส สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา
ภิกฺขูหิ "กึ อาวุโส ปพฺพชิตกิจฺจนฺเต มตฺถกํ ปาปิตนฺ ติ ปุฏฺโ, ตสฺมึ เลเน วสฺสุปคมนโต ปฏฺาย สพฺพนฺ ตํ ปวตฺตึ ภิกฺขูนํ อาโรเจตฺวา, "อาวุโส ตฺวํ เทวตาย เอวํ วุจฺจมาโน น กุชฺฌสี ติ วุตฺเต, "น กุชฺฌามี ติ อาห. ตํ ภิกฺขู ตถาคตสฺส อาโรเจสุ "ภนฺเต อยํ ภิกฺขุ อญฺํ พฺยากโรติ, เทวตาย อิมํ นาม วุจฺจมาโนปิ `น กุชฺฌามี ติ วทตีติ. สตฺถา เตสํ กถํ สุตฺวา "เนว ภิกฺขเว มม ปุตฺโต กุชฺฌติ, เอตสฺส หิ คิหีหิ วา ปพฺพชิเตหิ วา สํสคฺโค นาม นตฺถิ, อสํสฏฺโ เอส อปฺปิจฺโฉ สนฺตุฏฺโติ วตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถม าห
	"อสํสฏฺํ คหฏฺเหิ อนาคาเรหิ จู ภยํ อโนกสารึ อปฺปิจฺฉํ ตม หํ พฺรูมิ พฺราหฺมณนฺ ติ.
	ตตฺถ "อสํสฏฺนฺติ: ทสฺสนสวนสมุลฺลปนปริโภคกายสํสคฺคานํ
อภาเวน อสํสฏฺํ.
	อุภยนฺติ: "คิหีหิ จ อนาคาเรหิ จ าติ อุภเยหิปิ อสํสฏฺํ.
	อโนกสารินฺติ: อนาลยจารึ.๒ ตํ เอวรูปํ อหํ พฺราหฺมณํ
วทามี ติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณึสู ติ.
ปพฺภารวาสิติสฺสตฺเถรวตฺถุ.
************
๑. อกาสีติ ภวิตพฺพํ. ๒. สี. ยุ. อนาลยจารํ.