|
๓. โกกาลิกวตฺถุ. (๒๕๔) |
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
สุตฺเต ๑ อาคตเมว. อตฺโถปิสฺส อฏฺกถายํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ.
โกกาลิเก ปน ปทุมนิรเย อุปฺปนฺเน, ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺาเปสุ
"อโห โกกาลิโก ภิกฺขุ อตฺตโน มุขํ นิสฺสาย วินาสํ
ปตฺโต, เทฺว อคฺคสาวเก อกฺโกสนฺตสฺเสว หิสฺส ปวี วิวรํ
อทาสีติ. สตฺถา อาคนฺตฺวา "กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย
สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา, "อิมาย นามาติ วุตฺเต, "น ภิกฺขเว
อิทาเนว, ปุพฺเพปิ โกกาลิโก อตฺตโน มุขเมว นิสฺสาย นฏฺโติ
วตฺวา ตมตฺถํ โสตุกาเมหิ ภิกฺขูหิ ยาจิโต ตสฺส ปกาสนตฺถํ
อตีตํ อาหริ: |
|
|
หํสโปตกา โคจราย จรนฺตา เตน สทฺธึ วิสฺสาสํ กตฺวา
ทฬฺหวิสฺสาสิกา หุตฺวา เอกทิวสํ กจฺฉปํ ปุจฺฉึสุ "สมฺม อมฺหากํ
หิมวนฺเต จิตฺตกูฏปพฺพตตเล กาญฺจนคุหาย วสนฏฺานํ รมณีโย
ปเทโส, คจฺฉิสฺสสิ อมฺเหหิ สทฺธินฺติ. "อหํ กถํ คมิสฺสามีติ.
"มยํ ตํ เนสฺสาม, สเจ มุขํ รกฺขิตุ สกฺขิสฺสสีติ. "สกฺขิสฺสามิ,
สมฺมา คเหตฺวา มํ คจฺฉถาติ. เต "สาธูติ วตฺวา เอกํ ทณฺฑกํ
กจฺฉเปน ฑํสาเปตฺวา สยํ ตสฺส อุโภ โกฏิโย ฑํสิตฺวา อากาสํ
ปกฺขนฺทึสุ. ตํ ตถา หํเสหิ นียมานํ คามทารกา ทิสฺวา "เทฺว
หํสา กจฺฉปํ ทณฺเฑน หรนฺตีติ อาหํสุ. กจฺฉโป "ยทิ มํ สหายกา
เนนฺติ, ตุมฺหากํ เอตฺถ กึ ทุฏฺเปตกาติ วตฺตุกาโม, หํสานํ
สีฆเวคตาย พาราณสีนคเร ราชนิเวสนสฺส อุปริภาคํ สมฺปตฺตกาเล
ฑํสนฏฺานโต ทณฺฑกํ วิสฺสชฺเชตฺวา ราชงฺคเณ ๒ ปติตฺวา ทฺวิธา
ภิชฺชิ. สตฺถา อิมํ อตีตํ อาหริตฺวา |
|
"อวธี วต อตฺตานํ กจฺฉโป วฺยาหรํ คิรํ,
สุคฺคหีตสฺมึ กฏฺสฺมึ วาจาย สกิยา วธิ.
เอตํปิ ทิสฺวา นรวีรเสฏฺ
วาจํ ปมุญฺเจ กุสลํ นาติเวลํ.
ปสฺสสิ พหุภาเณน กจฺฉปํ วฺยสนํ คตนฺติ
|
อิมํ ทุกนิปาเต พหุภาณิชาตกํ ๓ วิตฺถาเรตฺวา "ภิกฺขเว ภิกฺขุนา
นาม มุขสญฺเตน สมจารินา อนุทฺธเตน นิพฺพุตจิตฺเตน ภวิตพฺพนฺติ
วตฺวา อิมํ คาถมาห |
|
"โย มุขสญฺโต ภิกฺขุ มนฺตภาณี อนุทฺธโต
อตฺถํ ธมฺมญฺจ ทีเปติ, มธุรนฺตสฺส ภาสิตนฺติ. |
|
|
| ตฺวํ ทุสฺสีโลติอาทีนํ อวทนตาย มุเขน สญฺโต. |
|
|
|
|
|
|
|
|
อตฺถเมว สมฺปาเทติ, น ปาลึ; ปาลึเยว ๔ สมฺปาเทติ, น อตฺถํ;
อุภยํ วา ปน น สมฺปาเทติ, ตสฺส ภาสิตํ มธุรํ นาม น โหตีติ. |
| |
|
|
|
|
|
๑. ขุ. สุ. ๒๕/๔๕๘.
๒. สี. ม. ยุ. อากาสงฺคเณ.
๓. ชาตกฏฺกถายํ กจฉปชาตกํ วุจฺจติ. ขุ. ชา. ๒๗/๘๐.
ตทฏฺกถา ๓/๒๓๕.
๔. อิโต ปรํ วาสทฺเทน ภวิตพฺพํ. |
