๗.
อติสีตํ อติอุณฺหํ
อติสายมิทํ อหุ
อิติ วิสฺสฏฺกมฺมนฺเต
อตฺเถ อจฺเจนฺติ มาณเว
.
ประโยชน์ทั้งหลายย่อมล่วงเลยคนผู้ทอดทิ้งการงาน ด้วยอ้างว่า
หนาวนัก ร้อนนัก เย็นเสียแล้ว.
(พุทฺธ)
ที. ปาฏิ. ๑๑/๑๙๙.
๘.
อถ ปาปานิ กมฺมานิ
กรํ พาโล น พุชฺฌติ
เสหิ กมฺเมหิ ทุมฺเมโธ
อคฺคิทฑฺโฒว ตปฺปติ
.
เมื่อคนโง่มีปัญญาทราม ทำกรรมชั่วอยู่ก็ไม่รู้สึก เขาเดือดร้อน
เพราะกรรมของตน เหมือนถูกไฟไหม้.
(พุทฺธ)
ขุ. ธ. ๒๕/๓๓.
๙.
ยาทิสํ วปเต พีชํ
ตาทิสํ ลภเต ผลํ
กลฺยาณการี กลฺยาณํ
ปาปการี จ ปาปกํ
.
บุคคลหว่านพืชเช่นใด ย่อมได้ผลเช่นนั้น ผู้ทำกรรมดี ย่อม
ได้ผลดี ผู้ทำกรรมชั่ว ย่อมได้ผลชั่ว.
(พุทฺธ)
สํ. ส. ๑๕/๓๓๓.
๑๐.
โย ปุพฺเพ กตกลฺยาโณ
กตตฺโถ นาวพุชฺฌติ
อตฺถา ตสฺส ปลุชฺชนฺติ
เย โหนฺติ อภิปตฺถิตา
.
ผู้ใด อันผู้อื่นทำความดี ทำประโยชน์ให้ในกาลก่อน แต่ไม่
รู้สึก (คุณของเขา), ประโยชน์ที่ผู้นั้นปรารถนาย่อมฉิบหาย.
(ทฬฺหธมฺมโพธิสตฺต)
ขุ. ชา. สตฺตก. ๒๗/๒๒๘.
๑๑.
โย ปุพฺเพ กตกลฺยาโณ
กตตฺโถ มนุพุชฺฌติ
อตฺถา ตสฺส ปวฑฺฒนฺติ
เย โหนฺติ อภิปตฺถิตา
.
ผู้ใด อันผู้อื่นทำความดี ทำประโยชน์ให้ในกาลก่อน ย่อม
สำนึก (คุณของเขา) ได้ ประโยชน์ที่ผู้นั้นปรารถนาย่อมเจริญ.
(ทฬฺหธมฺมโพธิสตฺต)
ขุ. ชา. สตฺตก. ๒๗/๒๒๘.
๑๒.
โย ปุพฺเพ กรณียานิ
ปจฺฉา โส กาตุมิจฺฉติ
วรุณกฏฺํ ภญฺโชว
ส ปจฺฉา อนุตปฺปติ
.
ผู้ใด ปรารถนาทำกิจที่ควรทำก่อน ในภายหลัง ผู้นั้น ย่อม
เดือดร้อนในภายหลัง ดุจมาณพ (ผู้ประมาทแล้วรับ) หักไม้กุ่ม
ฉะนั้น.
(โพธิสตฺต)
ขุ. ชา. เอก. ๒๗/๒๓.
๑๓.
สเจ ปุพฺเพกตเหตุ
สุขทุกฺขํ นิคจฺฉติ
โปราณกํ กตํ ปาปํ
ตเมโส มุญฺจเต อิณํ
.
ถ้าประสพสุขทุกข์ เพราะบุญบาปที่ทำไว้ก่อนเป็นเหตุ ชื่อว่า
เปลื้องบาปเก่าที่ทำไว้ ดุจเปลื้องหนี้ฉะนั้น.
(โพธิสตฺต)
ขุ. ชา. ปญฺาส. ๒๘/๒๕.
๑๔.
สุขกามานิ ภูตานิ
โย ทณฺเฑน วิหึสติ
อตฺตโน สุขเมสาโน
เปจฺจ โส น ลภเต สุขํ
.
สัตว์ทั้งหลายย่อมต้องการความสุข ผุ้ใดแสวงหาสุขเพื่อตน
เบียดเบียนเขาด้วยอาชญา ผู้นั้นละไปแล้ว ย่อมไม่ได้สุข.
(พุทฺธ)
ขุ. ธ. ๒๕/๓๒.
๑๕.
สุขกามานิ ภูตานิ
โย ทณฺเฑน น หึสติ
อตฺตโน สุขเมสาโน
เปจฺจ โส ลภเต สุขํ
.
สัตว์ทั้งหลายย่อมต้องการความสุข ผู้ใดแสวงหาสุขเพื่อตน
ไม่เบียดเบียนเขาด้วยอาชญา ผู้นั้นละไปแล้ว ย่อมได้สุข.
(พุทฺธ)
ขุ. ธ. ๒๕/๓๒.
กัมมวรรค คือ หมวดกรรม
พุทธศาสนสุภาษิต
๑. หมวดตน
๒. หมวดไม่ประมาท
๓. หมวดกรรม
๔. หมวดกิเลส
๕. หมวดอดทน
๖. หมวดจิต
๗. หมวดทาน
๘. หมวดธรรม
๙. หมวดเบ็ดเตล็ด
๑๐. หมวดปัญญา
๑๑. หมวดประมาท
๑๒. หมวดบาป
๑๓. หมวดบุคคล
๑๔. หมวดบุญ
๑๕. หมวดความตาย
๑๖. หมวดวาจา
๑๗. หมวดความเพียร
๑๘. หมวดศรัทธา
๑๙. หมวดศีล
๒๐. หมวดคบหา
อักษรย่อนามคัมภีร์