ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๗. สารีปุตฺตตฺเถรสฺสสทฺธิวิหาริกวตฺถุ. ๑ (๒๐๙)

	"อุจฺฉินฺทาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
สารีปุตฺตตฺเถรสฺส สทฺธิวิหาริกํ อารพฺภ กเถสิ.

	เอโก กิร สุวณฺณการกปุตฺโต อภิรูโป เถรสฺส สนฺติเก
ปพฺพชิ. เถโร "ตรุณานํ ราโค อุสฺสนฺโน โหตี ติ จินฺเตตฺวา ตสฺส ราคปฏิฆาตาย อสุภกมฺมฏฺานํ อทาสิ. ตสฺส ปน ตํ อสปฺปายํ; ตสฺมา อรญฺํ ปวิสิตฺวา เตมาสํ วายมนฺโต จิตฺเตกคฺคตามตฺตํปิ อลภิตฺวา ปุน เถรสฺส สนฺติกํ อาคนฺตฺวา, เถเรน "อุปฏฺิตํ เต อาวุโส กมฺมฏฺานนฺ ติ วุตฺเต, ตํ ปวตฺตึ อาโรเจสิ. อถ สฺส เถโร "กมฺมฏฺานํ น สมฺปชฺชตี ติ โวสานํ อาปชฺชิตุ น วฏฺฏตี ติ วตฺวา ปุน ตเทว กมฺมฏฺานํ สาธุกํ กเถตฺวา อทาสิ. โส ทุติยวาเรปิ กญฺจิ วิเสสํ นิพฺพตฺเตตุ อสกฺโกนฺโต อาคนฺตฺวา เถรสฺส อาโรเจสิ. [๒] เถโรปิ สการณํ สอุปมํ กตฺวา ตเทว กมฺมฏฺานํ อาจิกฺขิ. โส ปุนปิ อาคนฺตฺวา กมฺมฏฺานสฺส อสมฺปชฺชนภาวํ กเถสิ. เถโร จินฺเตสิ "การโก ภิกฺขุ อตฺตนิ วิชฺชมาเน กามฉนฺทาทโย `วิชฺชมานา ติ อวิชฺชมาเน `อวิชฺชมานา ติ จ ชานาติ; อยญฺจาปิ ภิกฺขุ การโก โน อการโก, ปฏิปนฺโน โน อปฺปฏิปนฺโน; อหํ ปเน ตสฺส อชฺฌาสยํ น ชานามิ, พุทฺธเวเนยฺโย เอโส ภวิสฺสตี ติ ตํ อาทาย สายณฺหสมเย สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา "อยํ ภนฺเต มม สทฺธิวิหาริโก, อิมสฺส มยา อิมินา การเณน อิทํ นาม กมฺมฏฺานํ ทินฺนนฺ ติ สพฺพํ ตํ ปวตฺตึ อาโรเจสิ.
	อถ นํ สตฺถา "อาสยานุสยาณํ นาเม ตํ ปารมิโย ปูเรตฺวา
ทสสหสฺสโลกธาตุ อุนฺนาเทตฺวา สพฺพญฺญุตํ ปตฺตานํ พุทฺธานํเยว โหตี ติ วตฺวา "กตรกุลา นุ โข เอส ปพฺพชิโต ติ อาวชฺชนฺโต "สุวณฺณการกุลา ติ ตฺวา อตีเต อตฺตภาเว โอโลเกนฺโต ตสฺส สุวณฺณการกุเลเยว ปฏิปาฏิยา นิพฺพตฺตานิ ปญฺจ อตฺตภาวสตานิ ทิสฺวา "อิมินา ทหเรน ทีฆรตฺตํ สุวณฺณการกมฺมํ กโรนฺเตน `กณฺณิการปุปฺผปทุมปุปฺผาทีนิ กริสฺสามี ติ รตฺตสุวณฺณเมว สมฺปริวตฺติตํ, อิมสฺส อสุภปฏิกูลกมฺมฏฺานํ น วฏฺฏติ, มนาปเมว สฺส กมฺมฏฺานสปฺปายนฺ ติ จินฺเตตฺวา "สารีปุตฺต ตยา กมฺมฏฺานํ ทตฺวา จตฺตาโร มาเส กิลมิตํ ภิกฺขุ อชฺช ปจฺฉาภตฺเตเยว อรหตฺตํ ปตฺตํ ปสฺสิสฺสสิ, คจฺฉ ตฺวนฺ ติ เถรํ อุยฺโยเชตฺวา อิทฺธิยา จกฺกมตฺตํ สุวณฺณปทุมํ มาเปตฺวา ปตฺเตหิ เจว นาเฬน จ อุทกพินฺทูนิ มุญฺจนฺตํ วิย กตฺวา "หนฺท ภิกฺขุ อิมํ ปทุมํ อาทาย วิหารปจฺจนฺเต วาลุกราสิมฺหิ เปตฺวา สมฺมุขฏฺาเน ปลฺลงฺเกน นิสีทิตฺวา `โลหิตกํ โลหิตกนฺ ติ ปริกมฺมํ กโรหี ติ อทาสิ. ตสฺส สตฺถุ หตฺถโต ปทุมํ คณฺหนฺตสฺเสว จิตฺตํ ปสีทิ. โส วิหารปจฺจนฺตํ คนฺตฺวา วาลุกํ อุสฺสาเปตฺวา, ตตฺถ ปทุมนาฬํ ปเวเสตฺวา สมฺมุเข ปลฺลงฺเกน นิสินฺโน "โลหิตกํ โลหิตกนฺ ติ ปริกมฺมํ อารภิ. อถ สฺส ตํ ขณํเยว นีวรณานิ วิกฺขมฺภึสุ, อุปจารชฺฌานํ อุปฺปชฺชิ. ตท นนฺตรํ ปมชฺฌานํ นิพฺพตฺเตตฺวา ปญฺจหากาเรหิ วสีภาวํ ปาเปตฺวา ยถานิสินฺโนว ทุติยชฺฌานาทีนิ ปตฺวา วสีภูเต จตุตฺถชฺฌาเน ฌานกีฬํ กีฬนฺโต นิสีทิ. สตฺถา ตสฺส ฌานานํ อุปฺปนฺนภาวํ ตฺวา "สกฺขิสฺสติ นุ โข เอส อตฺตโน ธมฺมตาย อุตฺตรึ วิเสสํ นิพฺพตฺเตตุนฺ ติ โอโลเกนฺโต "น สกฺขิสฺสตี ติ ตฺวา "ตํ ปทุมํ มิลายตู ติ อธิฏฺหิ. ตํ หตฺเถหิ มทฺทิตปทุมํ วิย มิลายนฺตํ กาฬวณฺณํ อโหสิ. โส ฌานา วุฏฺาย ตํ โอโลเกตฺวา "กึ นุ โข อิทํ ปทุมํ ชราย ปหฏํ ปญฺายติ, อนุปาทินฺนเกปิ เอวํ ชราย อภิภุยฺยมาเน, อุปาทินฺนเก กถา นาม นตฺถิ, อิทํปิ หิ ชรา อภิภวิสฺสตี ติ อนิจฺจลกฺขณํ ปสฺสิ. ตสฺมึ ปน ทิฏฺเ, ทุกฺขลกฺขณํ อนตฺตลกฺขณญฺจ ทิฏฺเมว โหติ. ตสฺส ตโย ภวา อาทิตฺตา วิย กณฺเ พทฺธกุณปํ วิย จ ขายึสุ. ตสฺมึ ขเณ ตสฺส อวิทูเร กุมารกา เอกํ สรํ โอตริตฺวา กุมุทานิ ภญฺชิตฺวา ถเล ราสึ กโรนฺติ. โส ถเล จ ชเล จ กุมุทานิ โอโลเกสิ. อถ สฺส ชเล กุมุทานิ อภิรูปานิ อุทกํ ปคฺฆรนฺตานิ วิย อุปฏฺหึสุ, อิตรานิ อคฺคคฺเคสุ ปริมิลาตานิ. โส "อนุปาทินฺนกํ ชรา เอวํ ปหรติ, อุปาทินฺนกํ กึ น ปหริสฺสตี ติ สุฏฺฐุตรํ อนิจฺจลกฺขณาทีนิ อทฺทส. สตฺถา "ปากฏีภูตํ อิทานิ อิมสฺส ภิกฺขุโน กมฺมฏฺานนฺ ติ ตฺวา คนฺธกุฏิยํ นิสินฺนโกว โอภาสํ มุญฺจิ. โส ตสฺส มุขํ ปหริ. อถ สฺส "กินฺนุ โข เอตนฺ ติ โอโลเกนฺตสฺส, สตฺถา อาคนฺตฺวา สมฺมุเข ิโต วิย อโหสิ. โส อุฏฺาย อญฺชลึ ปคฺคณฺหิ. อถ สฺส สตฺถา สปฺปายํ สลฺลกฺเขตฺวา อิมํ คาถม าห
	"อุจฺฉินฺท สิเนหม ตฺตโน กุมุทํ สารทิกํ ว ปาณินา สนฺติมคฺคเมว พฺรูหย, นิพฺพานํ สุคเตน เทสิตนฺ ติ.
	ตตฺถ "อุจฺฉินฺทาติ: อรหตฺตมคฺเคน ฉินฺท. สารทิกนฺติ:
สรทกาเล นิพฺพตฺตํ. สนฺติมคฺคนฺติ: นิพฺพานคามึ อฏฺงฺคิกํ มคฺคํ. พฺรูหยาติ: วฑฺฒย. นิพฺพานนฺติ: นิพฺพานํ หิ สุคเตน เทสิตํ; ตสฺมา ตสฺส มคฺคํ ภาเวหี ติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน โส ภิกฺขุ อรหตฺเต ปติฏฺหี ติ.
สารีปุตฺตตฺเถรสฺสสทฺธิวิหาริกวตฺถุ.
************
๑. ม. สี. ยุ. สุวณฺณการตฺเถรสฺส วตฺถุ. ๒. ม. สี. ยุ. เอตฺถนฺตเร "อถสฺสาติ อตฺถิ.