ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๘. มหาธนวาณิชวตฺถุ. (๒๑๐)

	"อิธ วสฺสนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
มหาธนวาณิชํ นาม อารพฺภ กเถสิ.

	โส กิร พาราณสิโต กุสุมฺภรตฺตานํ วตฺถานํ ปญฺจ สกฏสตานิ
ปูเรตฺวา วณิชฺชาย สาวตฺถึ อาคโต. โส นทีตีรํ ปตฺวา "เสฺว นทึ อุตฺตริสฺสามี ติ ตตฺเถว สกฏานิ โมเจตฺวา วสิ. รตฺตึ มหาเมโฆ อุฏฺหิตฺวา วสฺสิ. นที สตฺตาหํ อุทกสฺส ปูรา อฏฺาสิ. นคเรปิ สตฺตาหํ นกฺขตฺตํ กีฬึสุ. กุสุมฺภรตฺเตหิ กิจฺจํ นตฺถิ. วาณิโช จินฺเตสิ "อหํ ทูรมาคโต, สเจ ปุน คมิสฺสามิ, ปปญฺโจ ภวิสฺสติ, อิเธว วสฺสญฺจ เหมนฺตญฺจ คิมฺหญฺจ มม กมฺมํ กโรนฺโต วสิตฺวา อิมานิ วิกฺกีณิสฺสามี ติ. สตฺถา นคเร ปิณฺฑาย จรนฺโต ตสฺส จิตฺตํ ตฺวา สิตํ ปาตุกริตฺวา อานนฺทตฺเถเรน สิตการณํ ปุฏฺโ อาห "ทิฏฺโ เต อานนฺท มหาธนวาณิโช ติ. "อาม ภนฺเต ติ. "โส อตฺตโน ชีวิตนฺตรายํ อชานิตฺวา อิมํ สํวจฺฉรํ อิเธว วสิตฺวา ภณฺฑํ วิกฺกีณิตุ จิตฺตํ อกาสี ติ. "กึ ปน สฺส ภนฺเต อนฺตราโย ภวิสฺสตี ติ. สตฺถา "อาม อานนฺท สตฺตาหเมว ชีวิตฺวา โส มจฺจุมุเข ปติฏฺหิสฺสตี ติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ
	"อชฺเชว กิจฺจํ อาตปฺปํ, โก ชญฺา `มรณํ สุเว,' น หิ โน สงฺครนฺเตน มหาเสเนน มจฺจุนา; เอวํ วิหารึ อาตาปึ อโหรตฺตม ตนฺทิตํ ตํ เว `ภทฺเทกรตฺโต ติ สนฺโต อาจิกฺขเต มุนี ติ.
	"คจฺฉามิ สฺส ภนฺเต อาโรเจสฺสามี ติ. "วิสฺสฏฺโ คจฺฉ
อานนฺท าติ. เถโร สกฏฏฺานํ ๑ คนฺตฺวา ภิกฺขาย จริ. วาณิโช เถรํ อาหาเรน ปฏิมาเนสิ. อถ นํ เถโร อาห "กิตฺตกํ กาลํ อิธ วสิสฺสสี ติ. "ภนฺเต อหํ ทูรโต อาคโต, สเจ ปุน คมิสฺสามิ, ปปญฺโจ ภวิสฺสติ; อิมํ สํวจฺฉรํ อิธ วสิตฺวา ภณฺฑํ วิกฺกีณิตฺวา คมิสฺสามี ติ. "อุปาสก ทุชฺชาโน ชีวิตนฺตราโย, อปฺปมาทํ กาตุ วฏฺฏตี ติ. "กึ ปน ภนฺเต อนฺตราโย ภวิสฺสตี ติ. "อาม อุปาสก, สตฺตาหเมว เต ชีวิตํ ปวตฺติสฺสตี ติ. โส สํวิคฺคมานโส หุตฺวา พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสงฺฆํ นิมนฺเตตฺวา สตฺตาหํ มหาทานํ ทตฺวา อนุโมทนตฺถาย ปตฺตํ คณฺหิ. อถ สฺส สตฺถา อนุโมทนํ กโรนฺโต "อุปาสก ปณฺฑิเตน นาม `อิเธว วสฺสาทีนิ วสิสฺสามิ, อิทญฺจิทญฺจ กมฺมํ ปโยเชสฺสามี ติ จินฺเตตุ น วฏฺฏติ, อตฺตโน [๒] ชีวิตนฺตรายเมว จินฺเตตุ วฏฺฏตี ติ วตฺวา อิมํ คาถม าห
	"อิธ วสฺสํ วสิสฺสามิ อิธ เหมนฺตคิมฺหิสุ' อิติ พาโล วิจินฺเตติ อนฺตรายํ น พุชฺฌตี ติ.
	ตตฺถ "อิธ วสฺสนฺติ: อิมสฺมึ าเน อิทญฺจิทญฺจ กมฺมํ
กโรนฺโต จาตุมฺมาสํ วสฺสํ วสิสฺสามิ. เหมนฺตคิมฺหิสูติ: "เหมนฺตคิมฺเหสุปิ จตฺตาโร ๓ มาเส อิทญฺจิทญฺจ กมฺมํ กโรนฺโต อิเธว วสิสฺสามี ติ เอวํ ทิฏฺธมฺมิกสมฺปรายิกํ อตฺถํ อชานนฺโต พาโล วิจินฺเตติ. อนฺตรายนฺติ: "อสุกสฺมึ นาม กาเล วา เทเส วา วเย วา มริสฺสามี ติ อตฺตโน ชีวิตนฺตรายํ น พุชฺฌตีติ.

	เทสนาวสาเน โส วาณิโช โสตาปตติผเล ปติฏฺหิ,สมฺปตฺตานํปิ
สาตฺถิกา เทสนา อโหสิ. วาณิโชปิ สตฺถารํ อนุคนฺตฺวา นิวตฺติตฺวา "สีสโรโค วิย เม อุปฺปนฺโน ติ สยเน นิปชฺชิ, ตถานิปนฺโนว กาลํ กตฺวา ตุสิตวิมาเน นิพฺพตฺตี ติ.
มหาธนวาณิชวตฺถุ.
************
๑. สี. ยุ. สกฏาวารํ. ๒. สี. ยุ. เอตฺถนฺตเร "ปนาติ อตฺถิ. ๓. อาเมณฺฑิเตน ภวิตพฺพํ.