ชั้นประโยค ป.ธ.๓

	๖. วชฺชีปุตฺตกภิกฺขุวตฺถุ. (๒๑๘)

	"ทุปฺปพฺพชฺชํ ทุรภิรมนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เวสาลิยํ
นิสฺสาย มหาวเน วิหรนฺโต อญฺตรํ วชฺชีปุตฺตกํ ภิกฺขุ อารพฺภ กเถสิ, ยํ สนฺธาย วุตฺตํ "อญฺตโร วชฺชีปุตฺตโก ภิกฺขุ เวสาลิยํ วิหรติ อญฺตรสฺมึ วนสณฺเฑ. เตน โข ปน สมเยน เวสาลิยํ สพฺพรตฺตึ ฉณวาโร โหติ. อถโข โส ภิกขุ เวสาลิยํ ตุริยตาฬิต- วาทิตนิคฺโฆสสทฺทํ สุตฺวา ปริเทวมาโน ตายํ เวลายํ อิมํ คาถม าห
	"เอกกา มยํ อรญฺเ วิหราม อปวิทฺธํว วนสฺมึ ทารุกํ, เอตาทิสิกาย รตฺติยา โก สุ ทานิ อมฺเหหิ ปาปิโย ติ.
	โส กิร วชฺชีรฏฺเ ราชปุตฺโต วาเรน สมฺปตฺตํ รชฺชํ ปหาย
ปพฺพชิโต, เวสาลิยํ จาตุมฺมหาราชิเกหิ สทฺธึ เอกาพทฺธํ กตฺวา สกลนคเร ธชปตากาทีหิ ปฏิมณฺฑิเต, โกมุทิยา ปุณฺณมาย สพฺพรตฺตึ ฉณวาเร วตฺตมาเน, เภริอาทีนํ ตุริยานํ ตาฬิตานํ นิคฺโฆสํ วีณาทีนญฺ จ วาทิตานํ สทฺทํ สุตฺวา, ยานิ เวสาลิยํ สตฺต ราชสหสฺสานิ สตฺต ราชสตานิ สตฺต จ ราชาโน, ตตฺตกาเยว จ เนสํ อุปราชเสนาปติอาทโย, เตสุ อลงฺกตปฏิยตฺเตสุ นกฺขตฺตกีฬนตฺถาย วีถึ โอติณฺเณสุ, สฏฺิหตฺเถ มหาจงฺกเม จงฺกมมาโน คคนมชฺเฌ ิตํ ปุณฺณจนฺทํ ทิสฺวา จงฺกมโกฏิยํ ผลกํ นิสฺสาย ิโต เวนาลงฺการวิรหิตตฺตา วเน ฉฑฺฑิตทารุกํ วิย อตฺตภาวํ โอโลเกตฺวา "อตฺถิ นุ โข อญฺโ อมฺเหหิ ลามกตโร ติ จินฺเตนฺโต ปกติยา อารญฺกาทิคุณยุตฺโตปิ ตสฺมึ ขเณ อนภิรติยา ปีฬิโต เอวมาห. โส ตสฺมึ วนสณฺเฑ อธิวตฺถาย เทวตาย "อิมํ ภิกฺขุ สํเวเชสฺสามี ติ อธิปฺปาเยน
	"เอกโก ตฺวํ อรญฺเ วิหรสิ อปวิทฺธํ ว วนสฺมึ ทารุกํ, ตสฺส เต พหุกา ปิหยนฺติ เนรยิกา วิย สคฺคคามินนฺ ติ
วุตฺตํ อิมํ คาถํ สุตฺวา ปุนทิวเส สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา นิสีทิ. สตฺถา ตํ ปวตฺตึ ตฺวา ฆราวาสสฺส ทุกฺขตํ ปกาเสตุกาโม ปญฺจ ทุกฺขานิ สโมธาเนตฺวา อิมํ คาถม าห
	"ทุปฺปพฺพชฺชํ ทุรภิรมํ ทุราวาสา ฆรา ทุกฺขา ทุกฺโข สมานสํวาโส ทุกฺขานุปติตทฺธคู; ตสฺมา น จ ทฺธคู สิยา น จ ทุกฺขานุปติโต สิยา ติ.
ตตฺถ ทุปฺปพฺพชฺชนฺติ อปฺปํ วา มหนฺตํ วา โภคกฺขนฺธํ เจว าติปริวฏฺฏญฺ จ ปหาย อิมสฺมึ สาสเน อุรํ ทตฺวา ปพฺพชฺชํ นาม ทุกฺขํ. ทุรภิรมนฺติ: เอวํ ปพฺพชิเตนาปิ ภิกฺขาจริยาย ชีวิตวุตฺตึ ฆฏนฺเตน อปริมาณสีลกฺขนฺธโคปนธมฺมานุธมฺมปฏิปตฺติปูรณวเสน อภิรมิตุ ทุกฺขํ. ทุราวาสาติ: ยสฺมา ปน ฆรํ อาวสนฺเตน ราชูนํ ราชกิจฺจํ อิสฺสรานํ อิสฺสรกิจฺจํ วหิตพฺพํ, ปริชโน ๑ เจว ธมฺมิกา จ สมณพฺราหฺมณา สงฺคหิตพฺพา, เอวํ สนฺเตปิ, ฆราวาโส ฉิทฺทฆโฏ วิย มหาสมุทฺโท วิย จ ทุปฺปูโร; ตสฺมา ฆรา นาเม เต ทุราวาสา ทุกฺขา อาวสิตุ เตเนว การเณน ทุกฺขา ติ อตฺโถ. ทุกฺโข สมานสํวาโสติ: คิหิโน หิ เย ชาติโคตฺตกุลโภเคหิ ปพฺพชิตา วา สีลาจารพาหุสจฺจาทีหิ สมานาปิ หุตฺวา "โก สิ ตฺวํ, โก อหนฺ ติ อาทีนิ วตฺวา อธิกรณปฺปสุตา โหนฺติ, เต อสมานา นาม, เตหิ สทฺธึ สํวาโส นาม ทุกฺโข ติ อตฺโถ. ทุกฺขานุปติตทฺธคูติ: เย วฏฺฏสงฺขาตํ อทฺธานํ ปฏิปนฺนตฺตา อทฺธคู; เต ทุกฺเขน อนุปติตาว. ตสฺมา น จทฺธคูติ: ยสฺมา ทุกฺขานุปติตภาโวปิ ทุกฺโข อทฺธคูภาโวปิ ทุกฺโข; ตสฺมา วฏฺฏสงฺขาตํ อทฺธานํ คมนตาย อทฺธคูปิ น ภเวยฺย วุตฺตปฺปกาเรน ทุกฺเขน อนุปติโตปิ น ภเวยฺย าติ อตฺโถ.

	เทสนาวสาเน โส ภิกฺขุ ปญฺจสุ าเนสุ ทสฺสิเต ทุกฺเข
นิพฺพินฺทนฺโต ปญฺโจรมฺภาคิยานิ จ ปญฺจุทฺธมฺภาคิยานิ จ สํโยชนานิ ปทาเลตฺวา อรหตฺเต ปติฏฺหี ติ.
วชฺชีปุตฺตกภิกฺขุวตฺถุ.
************
๑. ยุ. ปริชนา.